Hindistan’da okul ücreti yerine “plastik atık”
Hindistan’da 3 yıl önce kurulan Akshar Foundation School, velilerden şunu talep ediyor: “Çocuklarınızın okul paralarını, plastik atıkla ödeyin.” Çocuklardan her hafta en az 25 plastik ürün getirmeleri isteniyor. Her ne kadar okul bağışlar tarafından destekleniyor olsa da, plastik atık şeklinde alınan “okul ücretinin”, toplumsal bilinç yaratması hedefleniyor.
Dünya genelinde plastik kullanımı ciddi bir çevre kirliliği yaratıyor. Okyanuslarda balıkların midesinden plastik çıkıyor. Yapılan araştırmalara göre, 50’nin üzerinde balık türü plastik tüketiyor. Bu durum sadece balıklar için değil, beslenme zincirinde balığın önemli bir yere sahip olduğu insanlar için de son derece kötü bir haber.
Her sene en az 8 milyon ton plastik okyanuslara karışıyor. Önümüzdeki 20 sene içinde plastik üretiminin iki katına çıkması tahmin ediliyor. Şu an okyanuslarda 150 milyon ton plastik olduğu düşünülüyor. Bu büyüme kontrol altına alınmazsa 2025 yılına kadar okyanuslarda her 3 ton balığa karşılık 1 ton plastik atık olacağı tahmin ediliyor.
Greenpeace Doğu Asya Kampanya Sorumlusu Kate Lin, plastik kirliliğine tek çözümün plastik üretimini sınırlamak olduğunu söylüyor. Lin, “Geri dönüşüm sistemleri plastik üretimine hiçbir zaman çözüm olamaz. Bugüne kadar üretilen plastiğin sadece yüzde 9'u geri dönüştürüldü. Plastik kirliliğinin tek bir çözümü var, o da daha az plastik üretmek” diyor.
Türkiye gibi, plastik atık sorunu yaşayan ve her gün 26 bin ton plastik atık üreten Hindistan, bu soruna çözüm üretmek için yaratıcı fikirleri hayata geçiriyor.
Okul ücreti yerine plastik atık almayı kabul eden okul bunlardan biri… Evet inanılır gibi değil, ama doğru!!
Bundan 3 yıl önce, Parmita Sarma ve Mazin Mukhtar tarafından kurulan Akshar Foundation School, velilerden şunu talep ediyor: Çocuklarınızın okul paralarını, plastik atıkla ödeyin. Mazin Mukhtar bir mühendis. ABD’de zor durumdaki ailelerle çalıştıktan sonra Hindistan’a dönmüş. Parmita Sarma ise sosyal fayda üzerine çalışmalar yapıyor. Mukhtar ve Parma tarafından kurulan okulda, çocuklardan her hafta en az 25 plastik ürün getirmeleri isteniyor. Her ne kadar okul bağışlar tarafından destekleniyor olsa da, plastik atık şeklinde alınan “okul ücretinin”, toplumsal bilinç yaratması hedefleniyor.
100 öğrencisi var
100’den fazla öğrencisi olan okulun hedefi sadece çevrenin korunması değil, çocuk işçiliğinin engelleyerek yerel ailelerin hayatlarının iyileştirilmesi.
Çocukların günde 2.50 dolar kazanmak için erken yaşta okulu terketmelerinin önüne geçmek amacıyla; yaşları daha büyük olan çocuklara okulda kalıp, küçüklere okuma yazma öğretmeleri için maaş veriliyor. Akademik olarak ilerledikçe, maaşları da artıyor.
Bu sayede, aileler çocuklarını daha uzun bir süre okulda tutabiliyorlar. Gençler de hem parayı nasıl yöneteceklerini öğreniyorlar, hem de eğitimli olmasın finansal açıdan çok daha karlı olduğunu anlamış oluyorlar.
Solar panel kurmayı öğreniyorlar
Mahatma Gandi’nin “Nai Talim” adı verilen temel eğitim sisteminden ilham alan Akshar’ın eğitim modeli, pratik uygulamalarla geleneksel akademik başlıkları bir araya getiriyor. Pratik eğitim süreci; solar panel kurulumu, çevre düzenlemesi, kamusal alanların iyileştirilmesi, yaralı ve kimsesiz hayvanların bakımı gibi konulardan oluşuyor.
Okul aynı zamanda bir vakıf ile işbirliği gerçekleştirmiş. Bu işbirliği kapsamında çocuklara tablet, bilgisayar ve interaktif eğitim malzemeleri sağlanıyor ve çocukların dijital okur yazarlığı geliştiriliyor.
Bunun yanı sıra; okulda bir geri dönüşüm merkezi var. Bu merkezde üretilen ekolojik tuğlalar, basit inşaat projelerinde kullanılıyor. O
kulun kurucuları Parmita Sarma ve Mazin Mukhtar hayata geçirdikleri bu eğitim modelini başkent Delhi’ye de önermişler. Akshar School Reform Birliği kapsamında önümüzdeki yıl içinde 5 benzer okulun daha hayata geçirilmesi planlanıyor. Hedef net: Hindistan’daki devlet okullarının iyileştirilmesi ve dünyaya örnek olacak bir sürdürülebilir okul modelinin hayata geçirilmesi.
Plastik en büyük düşmanımız değil, en önemli kaynağımız olmalı
Hindistan’da plastik sorununa karşı bir diğer yaratıcı çözüm ise Dr. Rajagopalan Vasudevan’a ait. Sürdürülebilir Dünya sayfasında daha önce detaylı bir şekilde yer verdiğim Dr. Vasudevan, Hindistan’ın güneyindeki Madurai şehrinde bulunan Thiagarajar College of Engineering’de kimya profesörü. Dr. Vasudevan 2018’de Hindistan’ın en değerli ödüllerinden biri olan Padma Shri ödülüne layık görüldü. Bu ödülü almasının nedeni, plastik atıkların geri dönüşümünü ve farklı bir amaçla yeniden kullanımını içeren araştırması oldu. Dr. Vasuvedan, plastik kullanımının yasaklanmasına yönelik uygulamalardan rahatsızlık duyuyor; çünkü plastiğin fakir toplum için önemli olduğuna inanıyor. Bunun üzerine, plastiğin çevreye verdiği zararı önlemek için bir çözüm arayışına giriyor. Vasudevan, plastiğin etkin bir şekilde imha edilmesine yönelik teknikler üzerinde çalışmaya başlıyor. Eritilmiş plastiğin, mükemmel bir bağlayıcı özelliğe sahip olduğunu keşfediyor. “Benzer benzeri çeker” prensibinden harekete geçerek, benzer yapıya sahip başka bir kimyasal arayışına giriyor. Bu kimyasalın zift olduğunu görüyor. Taşkömürü, linyit, odun ve ham petrolün ısıtılarak damıtılması ile elde edilen siyah yapışkan atık olan ve asfalt karışımında kullanılan ziftin, plastiğe benzer polimerlerden elde edildiğini söylüyor. Eritilmiş plastiğin, taş ve zift karışımına eklendiğinde ise, hızlı bir şekilde yapıştığını ve her iki malzemeyi güçlü bir şekilde birbirine bağladığını ortaya koyuyor. Ziftle karıştırılan plastiğin, yolun çekme kuvvetini artırdığını söyleyen Vasuvedan, böylece yolların çok daha uzun ömürlü ve esnek olabildiğini ifade ediyor. Dr. Vasdevan’ın plastikle yol döşeme modeli en azından plastiğin çöpe dönüşmemesi açısından önemli. Bugün Hindistan genelinde çok sayıda insan ve kurum, özellikle de okullar Dr. Vasdevan için plastik atık topluyor. Dr. Vasudevan da “Plastiği en büyük düşmanımız olarak görmekten vazgeçip, en önemli kaynağımıza dönüştürme zamanı geldi” diyor.