Her geçen gün Türk Lirası, dolar, euro olarak daha fazla vergi ödüyoruz

16 Ekim 2015 günü 2016 yılı bütçe tasarısı Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından Meclis’e sunuldu. Bütçe, esas itibariyle bir kanun olmasına karşın Bütçe Yasa Tasarısı’nın hazırlanması, Meclis’te görüşülmesi ve kanunlaşması açısından özellik arz eden bir kanundur. 

Bütçe Yasası kamu yönetiminin faaliyetlerini hukuki normlara bağlayan bir yasadır. Ülkemizde devlet bütçesi yasal dayanağını Anayasa ve 5018 sayılı Kanun’dan almaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile devlet bütçesinin esas ve şekle ait hükümlerini, hazırlama esaslarını ve bütçenin uygulanmasını esaslı bir şekilde saptamış ve yasal ilkeleri belirlemiştir. 

2003 yılından beri Meclis’e sunulan bütçe Adalet ve Kalkınma Partisi’nin tek başına iktidar olmasından dolayı hemen hemen sunulduğu gibi geçiyordu. Bu yıl tek başına iktidarı kaybeden Adalet ve Kalkınma Partisi Bütçe Tasarısı’nı farklı bir ortamda seçim hükümeti adına meclise sunuldu. 

Sunulan Bütçe Tasarısı’nın 2011-2016 yıllarında sunulduğu tarihte büyüklüğüne bakalım. Yıllara göre merkezi hükümet bütçesi büyüyor mu, yerinde mi sayıyor veya düşüyor mu? 

Bütçe tasarılarını incelediğimizde Türk Lirası olarak ciddi artışlar söz konusu oluyor. TL bazında olan bu artış dolar, euro ve döviz sepeti olarak ne kadar oluyor birde bu açıdan ele alalım. 

(Bütçe gideri, bütçe geliri ve vergi gelirleri milyar olarak hesaplanmıştır. Döviz kurları 26 Ekim 2010 ve 16 Ekim 2016 günü Merkez Bankası kurlarıdır. Döviz sepeti kuru dolar ve euronun toplanıp ikiye bölünmesi ile bulunmuştur ) 

► 2011-2016 yıllarında tabloyu bütçe gideri olarak okuyacak olursak 

1) TL bazında %73 
2) Dolar bazında %5 
3) Euro bazında %29 
4) Döviz sepeti olarak %17.8’lik bir artış söz konusu olmuştur. 

►2011-2016 yıllarında tabloyu bütçe geliri olarak okuyacak olursak 

1) TL bazında %88 
2) Dolar bazında %14,2 
3) Euro bazında %40.3 
4) Döviz sepeti olarak %28.1’lik bir artış söz konusu olmuştur. 

► 2011-2016 yıllarında tabloyu vergi geliri olarak okuyacak olursak 

1) TL bazında %91 
2) Dolar bazında %16.2 
3) Euro bazında %42.6 
4) Döviz sepeti olarak %30.3’ lük bir artış söz konusu olmuştur.

Tablo da görüldüğü gibi her yıl bütçe gelirinde ve vergi gelirlerinde bütçe giderlerine göre daha fazla artışlar söz konusudur. Buradan iki sonucu çıkarabiliriz. Bütçe gelirlerine bir defalık kaynak girişleri olmaktadır. Vergi gelirlerine baktığımızda ise son yıllarda ciddi miktarlarda elektronik olarak takip sisteminin yaygınlaşması sonucu kayıt dışılık önlenmeye başlamıştır. 

Bütçe yıl sonu gerçekleşmelerine baktığımızda ise hedeflenen vergi gelirlerinden daha fazla vergi geliri elde edilmekte, doğal olarak tahakkuk miktarı da artmaktadır. Bunu da bütçe disiplinine ve 2002 yılında yapılan reformlara borçluyuz. 

Sağlıklı ve potansiyelimizin altında bir büyüme söz konusu olduğu için hükümet bütçesi de son altı yılda dolar bazında aynı seviyede kalmasına sebep olmaktadır. 

Kısacası; Her geçen gün Türk Lirası, dolar, euro olarak daha fazla vergi ödüyoruz.