Hedefler büyük ilerleme yavaş

Dünya genelinde yönetim kurulların­da kadınların temsili son yıllarda ar­tış gösteriyor olsa da bu artışın hızı hala yeterli değil. Deloitte tarafından yayınla­nan “Women in the Boardroom” raporu­na göre, kadınlar yönetim kurulu koltuk­larının yalnızca yüzde 23,3’ünü elinde bu­lunduruyor.

2022’den bu yana yüzde 3,6’lık bir artış görülse de bu hızla devam edilir­se yönetim kurullarında kadın-erkek eşit­liği ancak 2038’de sağlanabilecek. Yöne­tim kurulu başkanlıklarında ise kadınla­rın oranı yüzde 8,4 gibi oldukça düşük bir seviyede kalırken, CEO pozisyonlarında bu oran yüzde 6’ya kadar iniyor. Rapora gö­re, cinsiyet eşitliğini sağlamak adına farklı ülkelerde çeşitli önlemler alınıyor. Fransa, Norveç, İtalya gibi ülkeler yönetim kurul­larında yüzde 40 kadın kotası uygularken Belçika ve Hollanda’da bu oran yüzde 33 olarak belirlenmiş durumda.

Hükümet gi­rişimlerinin ve hedeflerinin kadın temsi­lini artırdığı gözlemleniyor. Birleşik Kral­lık ve Avustralya gibi ülkelerde de yönetim kurullarında kadın oranının yüzde 30’un üzerinde olması belirlenen hedeflerin ve açıklamaların etkili olduğunu gösteriyor. Ancak dünya genelinde bu hedeflere ulaş­mak için alınan yol özellikle yönetim kuru­lu başkanlıkları ve CEO seviyelerinde ol­dukça yavaş ilerliyor.

Finans sektörünün kırık basamağı

Finans sektöründeki cinsiyet eşitliği di­ğer sektörlere kıyasla daha iyi bir durumda olsa da üst yönetim seviyelerinde kadın­ların temsili oldukça düşük. McKinsey’in “The State of Women in Finance” raporuna göre, bankacılıkta giriş seviyesinde kadın­lar yüzde 53 oranında temsil ediliyor an­cak bu oran üst düzey yönetici ve C-seviye pozisyonlara gelindiğinde üçte birin altına düşüyor. Kadınların bu sektörlerde yüksel­mesini zorlaştıran “broken rung” (kırık ba­samak) etkisi, yani ilk basamakta kadınla­rın terfi almadaki dezavantajları, cinsiyet eşitliğini üst seviyelerde sağlamayı daha da zorlaştırıyor.

Finansal hizmetlerde yöne­tim kademesinde sadece 86 kadın yöneti­ciye karşılık 100 erkek yönetici terfi alıyor. Sigorta sektörü, giriş seviyesinde kadın temsili açısından yüzde 66 ile en yüksek oranlardan birine sahip ancak C-seviye po­zisyonlara bakıldığında bu oran belirgin bir şekilde düşüyor.

Yüzde 30 Kulübü

Türkiye’de ise kadın temsilini artırma ko­nusunda dikkat çeken inisiyatiflerden biri Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Fo­rumu ev sahipliğinde faaliyet gösteren Yüz­de 30 Kulübü Türkiye yatırım hizmeti sunan piyasa etkinliği yüksek kurumlarla iş birliği gerçekleştirdi. Türkiye’nin önde gelen 7 ya­tırım şirketi, Yüzde 30 Kulübü Türkiye ve 7 şirket temsilcisinin yer aldığı çalışma gru­bu tarafından hazırlanan “Şirketlerin Yöne­tim Kurullarında ve Üst Düzey Pozisyonla­rında Kadınların Temsilinin Artırılmasını Önemsiyoruz” başlıklı bildirgeye imza attı.

Kulübün Kurucu Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Melsa Ararat yaptığı konuşmada “Şirket yönetiminde kadınların anlamlı oranlarda yer alması ve cinsiyet eşitliği hedefine yö­nelik çabaların raporlanması yatırımcılar arasında güven oluşturulmasında bir katali­zör görevi görüyor. Küresel olarak yeni halka arzlarda dengeli bir yönetim kuruluna sahip şirketlerin paylarına daha fazla talep geldi­ğini görüyoruz. Yatırımcılar cinsiyet eşitliği performansı düşük olan şirketlerin operas­yonel risklere ve itibar risklerine daha açık olduklarını dikkate aldıklarından bu şirket­ler sermaye piyasaları tarafından daha dü­şük değerleniyor” dedi.

Süre 2026’da sona eriyor

Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu’nun “Türkiye’de Kadın Direktör­ler” raporuna göre, 2023 yılında Borsa İstan­bul’da işlem gören şirketlerin yönetim kuru­lunda ortalama yüze 17,9 kadın üye olduğu­nu ve bu şirketlerin yüzde 34’ünün yönetim kurulunun tamamen erkeklerden oluştuğu­nu gösteriyor. 2023 yılında payları yeni hal­ka arz olan şirketlerin yönetim kurulunda ise kadınların temsil oranı yüzde 13,5 ile bu ortalamanın da altında kalıyor. Avrupa Bir­liği Parlamentosu 2022 yılında yönetim ku­rullarında en az yüzde 33 oranında kadın ol­masını zorunlu kıldı. Bu direktifin halka açık şirketlere tanıdığı süre 2026’da sona eriyor. Yüzde 30 Kulübü Türkiye de yasa ve kural koyucuları bu konuda AB ile hizalanma ko­nusunda çaba göstermeye davet ediyor.