Haziranda “Ramazan” etkisi ile sanayi üretimi geriledi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün haziran ayı sanayi üretim endeksini yayınladı.

TÜİK Sanayi üretimindeki değişimi 3 farklı pencereden değerlendiriyor.

1) Arındırılmamış endekse göre, haziranda sanayi üretimi geçen yılın aynı ayına göre -yüzde 3.6 geriledi. Mayıs ayına göre -yüzde 7.5 geriledi.

2) Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre haziran ayında sanayi üretimi geçen yılın haziran ayının yüzde 3.4 üzerinde. Mayıs ayına göre ise sanayi üretiminde -yüzde 0.9 gerileme var.

3) Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre, sanayi üretimi, geçen yılın aynı ayına göre -yüzde 3.6 azaldı. Bir önceki ayın ise -yüzde 0.4 gerisinde.

- Arındırılmamış İmalat sanayi endeksi bir önceki ayın -yüzde 8.6 oranında, bir önceki yılın -yüzde 3.7 gerisinde.

- Bu yıl Ramazan ayının 24 günü haziran ayına rastladı. 3 günlük Ramazan Bayramı tatili de haziranın sonunda idi.

Bankalarımızın ekonomik araştırmalar bölümleri, TÜİK’in ekonomi ile ilgili verilerini, “piyasa” gözü” ile değerlendiriyorlar.

Akbank Ekonomik Araştırmalar bölümünden iktisatçı Meryem Çetinkaya’nın “Takvim etkisinden arındırılmış” verilere dayalı olarak haziran ayı sanayi üretim endeksine değerlemeleri şöyle:

Sene başından bu yana sanayi üretimine en önemli katkıyı veren dayanıklı mal üretimi ivme kaybediyor. Nisan’da yüzde 16.2’ye ulaşan yıllık dayanıklı mal üretimi büyümesi, Haziran’da yüzde 2.6’ya geriledi.

Sermaye malı üretiminde yüksek dalgalı seyir devam ediyor; yıllık artış yüzde 11.4’te (Mayıs’ta yüzde 2.5 idi).

Yıllık dayanıksız tüketim malı üretimi, 4 ay sonra pozitife geçti; yüzde 0.7 arttı.

Ara malı üretimi son 4 aydır pozitif ancak ivme kaybediyor; yüzde 1.2 arttı.

Ocak-mayıs aylarında ortalama yüzde 7.3 yıllık artış kaydeden enerji üretimi de ivme kaybetti; yüzde 2.9 arttı.

- İmalat sanayi üretimi, mayısta yüzde 3.1 artış gösterdikten sonra, haziranda yüzde 3.8 arttı. Sektörel gelişmelere bakıldığında;

Motorlu kara taşıtları üretiminde ivme kaybı görülüyor; yıllık artış oranı yüzde 5.8’den yüzde 9.2’ye geriledi. Son 9 ayın ortalama yıllık artış oranı yüzde 15.5.

Ana metal sanayinde de ivme kaybı görülüyor; yüzde 2.1 büyüdü.

Teşviklerin etkili olduğu sektörlere bakıldığında: Mobilya üretimi, yıllık bazda baz etkisiyle yüzde 11.2 artarken, aylık bazda son 2 aydır gerileme görülüyor. 

Gelecek aylarda da oldukça düşük baz etkisi nedeniyle mobilya üretiminde yıllık artış oranı yüksek seyredebilir. Elektrikli teçhizat üretimi artışı, 3 aylık yüksek artışın ardından (ortalama yüzde 11.3), negatife döndü; -yüzde 0.4. Diğer metalik olmayan müneral ürünlerin üretimi (çimento gibi) hafif olumlu seyrediyor; yüzde 4.6 artış kaydetti.

Giyim eşyaları üretimi yıllık büyümesi -yüzde 2.4 ile negatif seyrini 10. aya taşırken, 10. tekstil ürünleri üretiminde sınırlı toparlanma devam ediyor.

Bunlar “piyasa” penceresinden yapılan değerlemeler. Tabii ki haziran ayında olan biten önemli ama haziranda sanayi üretimdeki gerileme, önceki 5 ayın sanayi üretimleri ile birlikte, yılın ilk yarısında sanayi üretimde beklenen artışın gerçekleşmesini etkiledi.

Yılın ilk 6 ayında sanayi üretimdeki ortalama artış yüzde 1.9 oranında. Geçen yılın ilk yarısında sanayi üretim artışı yüzde 4.2 olmuştu.

-Temmuz ayında sanayi üretim endeksinde bambaşka bir tablo ile karşılaşacağız. Haziranın düşük sanayi üretiminden sonra aylık üretim artışı temmuzda büyük oranda olacak.

Geçen yıl temmuzda Darbe Belası nedeniyle sanayi üretimi gerilemişti. Bu nedenle bu temmuz geçen yılın gerileyen sanayi üretim endeksine göre önemli bir artışı işaret edecek.