Haziranda konutta ‘az satış’ rekoru kırıldı

Konut satışı haziranda geçen yıla göre neredeyse yarı yarıya azaldı. Bunda Ramazan Bayramı tatili de etkili. Ancak tatil olmasa satış yine de geçen yılın çok altında kalacaktı.

İlk satışların düzeyi, konut stokunun nasıl artmakta olduğunu gösteriyor. İlk çeyrekte 246 bin konuta yapı ruhsatı verildi; ilk satış ise bu dönemde 108 bin oldu. İlk satış, altı ayda bile üç aydaki ruhsat düzeyini bulmadı.

Konut satışında haziran ayında yeni bir rekora imza atıldı. Ama bu rekor en az satış rekoru!

Türkiye İstatistik Kurumu ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün ortaklaşa oluşturdukları verilere göre haziran ayında tüm Türkiye genelinde yalnızca 61 bin konut satıldı. Geçen yılın aynı ayındaki 119 binlik satışa göre yüzde 49’luk bir azalma var.

Hazirandaki 61 binlik satış, 2013 yılından bu yana bir ayda gerçekleşen en düşük satış. Yani bu yönüyle bir rekor söz konusu.

Konut satışına ilişkin istatistikler tüm Türkiye’yi kapsayacak şekilde ancak 2013 yılından itibaren tutulmaya başlandı. Dolayısıyla bu yıldan önceki veriler kıyaslama açısından bir anlam ifade etmiyor.

İşte 2013 yılı başından bu yılın haziran ayına kadar geçen altı buçuk yılda ya da bir başka ifadeyle 78 ayda hiç bu yılın haziranındaki kadar az konut satılmamıştı.

Bu 78 ayın ikinci en düşük konut satışı da 73 bin adetle yine bu yılın ocak ayında gerçekleşmişti.

Yılın ilk altı ayındaki satış da 506 bin adette kaldı. Geçen yılın aynı dönemindeki 646 bin adetlik satışa göre yaklaşık yüzde 22’lik azalma var.

İlk satışlar yüzde 42 azaldı

Konut satışlarında toplam sayıdan çok ilk satışlar önemli. Hep vurguladık, bir kez daha vurgulayalım; beş yıllık, on yıllık ya da yirmi yıllık bir konutun yeniden el değiştirmesinin inşaat sektörüne ve dolayısıyla ekonomiye pek bir yararı yok. Önemli olan ilk satışlar...

Haziran ayındaki ilk satışlar yalnızca 23 bin adet. Geçen yılın aynı ayındaki 57 binlik satışa göre tam yüzde 59 azalma var.

İlk satışlar yalnızca haziranda kötü gitmedi. İlk altı aydaki satış da geçen yılın yüzde 31 altında.

Konut stoku her geçen gün büyüyor

Şimdi iki veriyi karşılaştırmak istiyoruz. Tamamlanıp kullanıma hazır hale getirilen ve yapı kullanma izni verilen konut sayısıyla ilk satışları...,

Yılın ilk çeyreğinde 246 bin konuta yapı kullanma izin belgesi verildi. Yani ilk çeyrekte 246 bin konut kullanıma hazır hale geldi.

Bırakalım geçmişten devreden konut stokunu, varsayalım bu sayı sıfır...

Bu yıl ilk çeyrekte ne kadar ilk el satış yapıldı, 108 bin. Yapı kullanım izin belgesi verilen konut sayısı kaçtı, 246 bin.

İlk satışların tümü bu yıl yapı ruhsatı verilen konutlardan oluşsa bile konut stoku ilk çeyrekte 138 bin artmış durumda.

Sayılarda yanlışlık yok; ilk çeyrekte 246 bin yeni konut arzı var, satılan konut sayısı ise 108 bin. Dedik ya geçmişten hiç stok devretmemiş olsa bile yalnızca bu yıl müthiş bir fark oluşuyor.

Üç aydaki konut arzı 246 bin, altı ayda satılan bile bunun altında. İlk altı aydaki ilk satışlar yalnızca 206 bin.

Kimse ipotekli ev almıyor, alamıyor

İster doğrudan bankadan kredi kullanımı yoluyla olsun, ister müteahhit şirketlerin konuta ipotek koydurması yoluyla olsun... İpotekli satışlar artık neredeyse durma noktasında.

Haziran ayındaki ipotekli satışlar geçen yılın tam yüzde 85 altında. Geçen yıl 100 konut, bu yıl 15 konut!

Sıkıntı yalnızca hazirana özgü de değil. İpotekli satışlarda ilk altı ayda da geçen yıla göre yüzde 59’luk bir azalma var.

İpotekli ilk satışlar ise daha dramatik bir gerileme gösteriyor. Hazirandaki düşüşün oranı yüzde 88, ilk altı aydaki düşüşün oranı ise yüzde 63 düzeyinde.

Kamu bankaları eliyle konut kredisi faizlerinin aşağı çekilmesi genele yayılan bir etki doğuramıyor. Düşük faizli bu krediler zaten belli koşullarda kullanılabiliyor.

Geniş kitleler bir yandan gelecek kaygısı yaşadıkları için hem konut alımını erteliyor, hem kredi kullanmaktan kaçınıyor. Bugünkü faiz düzeyi yüksek bulunduğu ve sürekli olarak faizlerin düşeceği söylendiği için konut almayı düşünenler de beklemeyi tercih ediyor. Ayrıca konut fiyatlarının çok az yükselmesi, kimi yerlerde sabit kalması, hatta hatta gerilemesi de beklemeyi tercih edenlerin sayısını artırıyor.

Bayram tatili de etkiledi

Haziran ayındaki konut satışının geçen yılın neredeyse yarısında kalmasında uzun Ramazan Bayramı tatili de büyük rol oynadı.

Haziranda yalnızca 15 gün tapu işlemi yapılabildi. Bayram tatili olmasa bu süre 20 güne uzayacaktı.

Çok düz mantık yürüterek hazirandaki 61 binlik satışın, tatil olmasaydı üçte bir daha fazla gerçekleşeceğini düşünebiliriz. Bu durumda bile konut satışı 81-82 bin dolayına çıkacak ve geçen yılın yine de önemli ölçüde altında kalacaktı.