Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışı
Birçok çiftçinin beklediği haberi Maliye Bakanı Naci Ağbal verdi. Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışı nisanda başlayacak. Hazine'den tarım arazisi satın almak için 255 bin 367 kişinin başvurusu var.
Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışı nasıl yapılacak?
1- Öncelikle Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışı yeni değil. Bu konudaki, önemli yasal düzenlemelerden birisi tam 21 yıl önce yapıldı. 4070 Sayılı Hazine'ye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun 19 Şubat 1995 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yasa, yeterli toprağı olmayan veya topraksız köylülere öncelikli olarak Hazine arazilerinin satışını öngörüyordu. Bu yasa kapsamındaki başvurular 2006 yılında sona erdi.
2- AKP Hükümeti, 2012 yılında 6292 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun'u çıkararak tarım arazilerinin satışını bir kez daha gündeme getirdi. Bu yasa eskisine göre daha avantajlı seçenekler sunmasına rağmen beklenen ilgi olmayınca başvuru süresi 1 yıl uzatıldı. Tarım arazilerinin satışına ilişkin başvuru süresi 27 Nisan 2015'te doldu. Başvuru yapan 255 bin 367 kişi tarım arazilerini satın almak için yaklaşık 1 yıldır bekliyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal'ın açıklamasına göre bu kişilere Nisan 2016'dan itibaren tarım arazilerinin satışı yapılacak.
3- Milli Emlak Genel Müdürlüğü verilerine göre, 15 Ocak 2016 itibariyle Hazine'ye ait 1 milyon 371 bin 547 tarla var. Bu tarlaların toplam alanı 17.3 milyar metrekare. Hazine'ye ait toplam 31.8 milyar metrekare alana sahip 945 bin 708 adet arazi var.
4- Kanun kapsamında Hazine'ye ait tarım arazileri, hissedarlarına, kiracılarına ve kullanıcılarına ihaleye çıkmadan, doğrudan satılacak. 6292 sayılı Kanunun 12. maddesine göre; Hazineye ait tarım arazileri ve bu araziler üzerindeki tarımsal amaçlı yapılar ile sürekli ikamet edilen konutlar, kullanım şartı aranmaksızın hissedarlarına, 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla en az 3 yıldan beri taşınmazı kiralamış olan ve halen kira sözleşmesi devam eden kiracılarına, yine 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla en az 3 yıldan beri tarımsal amaçlı kullanan ve kullanımlarının halen devam ettiği idarece belirlenen kullanıcılarına doğrudan satılabilecek.
5- Satış bedeli, rayiç bedelinin yüzde 50’si olacak. Bu bedeli bir seferde peşin ödeyenlere ayrıca yüzde 20 indirim uygulanacak. Satış bedeli 6 yıl faizsiz olarak 12 taksitle ödenebilecek. Ayrıca indirimli taksit seçeneği var. Satış bedelinin en az yarısını peşin ödeyenlere yüzde 10 indirim yapılacak. Kalan yarısı için taksitlendirme yapılacak. Taşınmazların üzerindeki yapı ve tesislerden ayrıca bedel alınmayacak. Tamamen tarımsal amaçlı kullanılan alanlar ile bu alanlardaki tarımsal amaçlı yapılar ve sürekli ikamet edilen konutların bulunduğu araziler de rayiç bedelinin yüzde 50’si üzerinden satılacak. Satış bedelinden, başvuru tarihi itibariyle son 5 yıl için tahsis edilen ecrimisil ve kira bedelleri mahsup edilecek. Bir örnek vermek gerekirse, rayiç bedeli 10 bin lira olan tarım arazisi taksitle 5 bin liraya peşin olarak ise 4 bin liraya satın alınabilecek.
6- Belediye sınırları içerisindeki Hazine'ye ait tarım arazileri bu kanun kapsamının dışında. Bu nedenle, Yasa'dan sonra çıkan Büyükşehir Yasası ile ülke genelinde 16 bini aşkın köy mahalleye dönüştü. Dolayısıyla bu köylerdeki Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışı yeni bir düzenleme yapılmazsa gerçekleştirilemeyecek.
7- Maliye Bakanlığı’nın satışa sunduğu Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışının yapılabilmesi için; belediye ve mücavir alan sınırları dışında olması gerekiyor. Kamu hizmetine ayrılmamış veya bu amaçla kullanılmayan arazi olmalı. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kamu kurum ve kuruluşlarının hazırladıkları planlarda tarımsal amaca ayrılan arazi olması, deniz kıyı kenar çizgisine 5 kilometre uzaklıkta, tabi ve suni göl kıyı kenar çizgisine 500 metre uzaklıkta olması gerekiyor. Ayrıca, içme suyu amaçlı barajların mutlak ve kısa mesafeli koruma alanları dışında kalan, özel kanunlar kapsamında değerlendirilmesi gerekmeyen, kadastrosu yapılmış olan tarım arazileri satılacak.
8- Tarım arazisini satın alan çiftçi, kullanım bedeli olan ecrimisil ödemeyecek. Ayrıca ödedikleri 5 yıllık ecrimisil bedelini, satış bedelinden mahsup edebilecek.
9- Hazine arazilerini işleyen çiftçiler, tarımsal desteklerden yararlanamıyordu. Yasa kapsamında satın alınan Hazine arazileri için devletin verdiği tarımsal desteklerden yararlanabilecekler.
10- Satışı yapılacak araziler 2/B arazisi değil, Hazine'ye ait tarım arazileri olacak.
11- Maliye Bakanlığı’nın yasa kapsamında satışa sunduğu araziler için defterdarlıklara veya mal müdürlüklerine başvurulması gerekiyor.
12- Bu Yasa'nın çıkmasından itibaren, Hazine'ye ait tarım arazilerini 3 yıldan fazla bir süreden beri işleyen, kiralayan ve/veya kullandığı halde başvuru yapmayan yaklaşık 150 bin kişiye satış hakkı tanınması için Bakanlar Kurulu'nda ele alınarak 1 yıl ek süre tanınması bekleniyor.
Özetle, uzun bir süreden beri beklenen Hazine'ye ait tarım arazilerinin satışı nisan ayından itibaren gerçekleşecek. Tarımsal üretim yapılan bu arazilerin mülkiyeti çiftçilere geçecek.