Hazine "Sukuk" ile borçlandı
Sukuk bizim için yeni bir finansman aracı. Önce katılım bankaları, sonra Hazine Sukuk ile borçlanmaya başladı.
Hazine geçtiğimiz günlerde 1 milyar dolar değerinde "Sukuk" ihraç etti.
Hazine, dolar, euro ve TL para cinslerine dayalı olarak faiz ile borçlanmayı sürdürürken, sukuk ihraç ederek dolar ve TL cinsi kaynak yaratıyor.
"Sukuk", basit anlatımıyla "faizsiz bono"dur.
Bono sahibine faiz yerine "kâr payı, kira getirisi" adı altında ödeme yapılır.
"Şeriat" kaidelerine göre,"sukuk"dan başka da farklı borçlanma yolları vardır.
Bunlar kira-icar karşılığı borçlanma "İcara" (icarah), ürün karşılığı borçlanma "Muzara", sulama karşılığı borçlanma "Musaqa", ağaçlandırma karşılığı borçlanma "Mugarasa" diye adlandırılır.
Bunlara ek olarak Salam, İstisna, Musharaka (Sharika), Mudaraba, Vakala, Murabaha gibi farklı uygulamalar da vardır.
Sukuk, Müslümanların faizsiz bonosu. "Sukuk" benzeri Yahudilerin de bir faizsiz bonosu vardır.. Onun adı da "gemach"dir..
Standart&Poors’un Körfez ülkeleri finans kuruluşlarında yaptığı araştırmaya göre, Körfez ülkelerindeki fonların yüzde 80’i faizli olarak değerlendiriliyor.
Bugüne kadar değişik ülkelerde Hükümet’lerin ve kurumların ihraç ettikleri Sukuk‘ların toplam değerinin 1.3 trilyon dolara ulaştığı belirtiliyor. En fazla Sukuk ihraç ederek borçlanan ülkelerin başında Malezya geliyor.
Sukuk bir varlığa sahip olmayı veya ondan yararlanma hakkını zorunlu kılar. Açık anlatımı ile Sukukta yer alan hak-iddia sadece nakit akışı (getiri) hakkı değil, aynı getiriyi sağlayan "mülkiyet"e de sahip olma hakkıdır.
Finansal bonolar faiz taşıyan menkul kıymetler iken, Sukuklar bir varlık sepetinde sahiplik hakkını belgeleyen yatırım sertifikaları özelliğini taşır.
Türkiye’de katılım bankaları (faizsiz işlem yapan bankalar) Sukuk ihraç ederek ilk borçlanmayı 2010 yılında gerçekleştirdi.
Hazine ise Sukuk ihraç ederek borçlanmaya 2012 yılında başladı. Hazine’nin ihraçlarında Sukuk’a yatırım yapacaklara "mülkiyete iştirak" olarak hangi varlığın gösterildiği hakkında bugüne kadar her hangi bir açıklama yapılmadı.
Sukuk ihracında talep sadece Müslüman kesimden gelmiyor. Müslüman olmayan yatırımcılar da Sukuk’a ilgi gösteriyor. Çünkü Sukuk’ta getiri genelde faizin üzerinde oluyor. Ne var ki Sukuk ihraçlarında alıcılar genelde kurumsal yatırımcılar olduğundan, kişiler doğrudan ihraçtan yararlanamıyor. İkinci el Sukuk senedi satın alabiliyor.
Bizde son yıllarda Hazine yerine özel sektör dış piyasalarda borçlanır oldu. Hazinenin 2013 yılı borçlanma hedefi 6.5 milyar dolar. Son Sukuk ihracı da bu borçlanma hedefi çerçevesinde gerçekleştirildi. Hazine 2013 hedefinin dörtte üçü kadar borçlanmayı gerçekleştirmiş durumda.