Hayvancılıkta yeni destekleme modeli

Tarımsal üretim planlaması, tüm boyut­larıyla, aksamadan hayata geçiriliyor. Bugüne kadar daha çok bitkisel üretimde planlamayı konuştuk. Ancak görüyoruz ki hayvansal üretimde de çalışmalar sessiz ve derinden ilerlemiş.

Yeni destekleme modeline ilişkin “2024- 2026 Yıllarında Yapılacak Hayvancılık Des­teklemelerine İlişkin Karar” Resmî Gaze­te’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 2024- 2028 yıllarında uygulanacak hayvancılık yol haritası, geçtiğimiz şubat ayında Sayın Bakan İbrahim Yumaklı tarafından açık­lanmıştı.

Bu yol haritasında yer alan başlık­ların son ayağı olan “Yeni Destekleme Mo­deli” hakkında bilgi veren Bakan Yumaklı, belirlenen kriterleri yerine getiren işletme­lere ek destekler verileceğini, bu sayede üre­timde verim ve kalitenin artırılacağını söy­lemişti o toplantıda. Yeni modelin oluşumu­nun birçok sac ayağı söz konusu. Sözleşmeli üretimden TKDK ve Ziraat Bankası kredile­rine kadar birçok unsur var bu modelde.

Yeni desteleme modeli birçok ilkleri içeriyor

Yayımlanan Karar’a göre, destekleme kararı üç yıllık dönemi kapsıyor. Yıllardır eleştirilen ve ilk defa uygulanacak olan bu yaklaşım üreticilerin gelecek yılları öngö­rebilmelerine yardımcı olacak. Aile işlet­meleri ilk defa desteklenecek. Büyükbaş hayvancılıkta 20 baş, küçükbaş hayvancı­lıkta ise 100 baş, aile işletmelerinin üst sını­rını oluşturuyor. Kadın ve gençlere ilk defa pozitif ayırım yapılacak. Birinci Derece Ta­rımsal Amaçlı Örgütlerin üye veya ortakları ilk defa ilave destek alacak. Planlama bölge­lerinde yer alanlar işletmeler de ek destek alacaklar. Karar’da, bunlar yönlendirici kri­terler olarak zikrediliyor.

Yeni modelde yönlendirici ve verimlili­ği arttırıcı kriterleri sağlayanlar daha yük­sek destek alacak. Sonuçta, katsayılar üze­rinden destekleme tutarları hesaplanaca­ğından performans esas alınmış olacak. Bu sayede, verimli işletmeler daha çok destek­lenirken, daha az verimli olanlar da kendi­lerine çeki düzen verecekler. Ayrıca anaç hayvanlar için ödenen küçükbaş destekleri artık kuzu ve oğlaklar için verilecek.

Yeni model, temel hayvancılık ve ürün geliştirme desteklerinden oluşuyor.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, arı­cılık ve ipek böcekçiliği, temel hayvancı­lık desteklerinin yapılacağı üretim dalları. Bunlara temel desteğin yanı sıra yönlendi­rici kriterlerden de katkı sağlanacak. Suni tohumlama, ari işletme gibi verimlilik kri­terlerinden de destek verilecek.

Ürün geliştirme destekleri ise çiğ süt, be­silik erkek sığır ve tiftik üretimini içeri­yor. Burada da temel destek ve yönlendirici kriterlerden hesaplanan destek ile nihayet sözleşmeli üretim, ari işletme, örgüt üze­rinden pazarlama gibi verimlilik kriterle­rinden ek destek sağlanacak.

Benzer şekilde su ürünlerine de verilecek destekler kararda yer alıyor.

Hayvansal üretim havzaları

Tarımsal Üretimin Planlanması Kuru­lu’nun belirlediği, süt ve besi havzası olmak üzere iki grup havza var.

Süt havzası; Amasya, Çorum, Tokat, Bin­göl, Bitlis, Elâzığ, Erzincan, Muş, Erzurum ve Tunceli illeri olmak üzere 10 ilden olu­şuyor.

Besi havzası ise Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Sivas, Şırnak, Tunceli ve Van olmak üzere 19 ilden oluşuyor.

Dolayısıyla bu illerdeki hayvancılık işlet­meleri, yönlendirici kriterler kapsamında ekstra katsayılar elde edecekler.

Ezcümle; Artık performansa dayalı destekler söz konusu. 22 kalem destek yerine daha az sa­yıdaki objektif kriterlere göre destekleme yapılacak. Örneğin, buzağı başına destek veya ari işletme başına destek, elde edecek­leri katsayılara göre 2,7 kata kadar artabile­cek. Bunun anlamı daha etkin yönlendirme ve ölçülebilir tarım politikaları demektir. Özellikle de birçok sorunun kaynağı olan örgütlenememe konusunda önemli bir ge­lişme sağlayabilecektir.