Hayvancılıkta tehlikeli sürece giriliyor
TARIM DÜNYASINDAN / Ali Ekber YILDIRIM e-mail:[email protected] Düne kadar, hayvancılık yapanlar, tarımın diğer kesimlerine göre daha iyi durumdaydı. Son 6-7 yıldan bu yana üretimin her aşamasında verilen desteklerle 1980'den sonra hayvancılık ilk kez gelişmeye ve büyümeye başladı. Mevcut işletmeler büyüdü, çok sayıda yeni yatırım yapıldı. Sektör tam ayağa kalkarken, politika değişikliğine gidildi. 15 Nisan 2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 'Hayvancılığın Desteklenmesi Hakkındaki Karar' tüm olumlu gelişmeleri tersine çevirecek tehlikeli bir süreci başlatacak. Maliye Bakanlığı'nın direktifiyle hazırlanan ve 2009 yılı bütçesinden, yani gelecek yıl ödenecek 2008 hayvancılık destekleri, 2007'ye göre 1.2 milyar YTL'den 800 milyon YTL'ye düşürülüyor. Destek miktarının azaltılmasından daha da önemlisi destekleme sisteminde çok radikal bir değişikliğe gidiliyor. Hükümet, hem doğrudan gelir desteğinin tarıma yarar sağlamadığını bu nedenle 2009'da tamamen kaldırılacağını söylüyor, hem de hayvancılıkta doğrudan gelir desteği uygulamasına geçiyor. Kararname ile üretimi, verimliliği, kaliteyi destekleyen birçok destek kaldırılıyor, bunun yerine üreticiye doğrudan hayvan başına destek veriliyor. (Ayrıntıları dün DÜNYA Gazetesi'nde yazdık) Verimlilik cezalandırılıyor. Üreticinin, hayvan başına destek almak için, hayvanını kaliteli yemle beslemesi, süt verimini artırması, sütün kalitesini artırması istenmiyor. Çünkü, 25 kilo süt veren ineğe de, 2 kilo süt veren ineğe de aynı destek verilecek. Kaliteyi artırıcı tüm destekler kaldırılıyor. Üretimi kayıt içine alan uygulamalara da son veriliyor. Üretici süt teşvikini almak için sattığı sütün makbuzunu, faturasını alıyordu. Satılan her litre süt kayıt içine alınıyor ve vergilendiriliyordu. Yeni kararname ile süt teşviki kaldırılıyor. Çiftçi kayıt dışına itiliyor. Görevi kayıt sistemini yaygınlaştırmak ve vergi gelirlerini artırmak olan Maliye Bakanlığı yetkililerinin, kararnamenin çıktığı gün, "bize yanlış bilgi verdiler" demesi trajikomiktir. Tarım politikasını Maliye belirlerse böyle olur. Çiftçi sadece kayıt dışına itilmiyor, aynı zamanda sahtekarlık yapmaya da zorlanıyor. Çıkarılacak uygulama tebliğinde hayvan başına destekten yararlanmak için en az 5, en çok 200 baş hayvana sahip olmak gerekiyor. Bir köyde 5'ten az hayvanı olanlar hülle yaparak hayvanları bir kişinin üzerinde göstermek suretiyle destekten yararlanma yoluna gidecek. 200 baş ve üzeri hayvanı olan işletmeler ise hayvanları yanında çalışan işçinin veya başkasının üzerinde göstererek destekten yararlanma yoluna gidecek. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, çiftçiye yolu göstermişti: "Bizim köylümüz akıllıdır, üçü beşi bir araya gelir, teşviki kapar." Geçmiş yıllarda olduğu gibi, açıklanan 2008 hayvancılık desteklerinde de besicilere yönelik hiçbir destek yok. Sanayicinin de üreticinin de şiddetle karşı çıktığı hayvancılıktaki yeni destekleme modeli ile bu yıldan başlayarak devletin vergi gelirinde büyük düşüş yaşanacak. Sütte verim ve kalite kaybı oluşacak. Sektörde kayıt dışılık artacak. Azalan desteklerle hayvancılık yapmak çok zor olacak. Destekler azalınca üretici, hayvanını kesime götürecek. Hayvancılıkta başlayan bu tehlikeli süreç, sektörün sadece krize girmesine değil, bir daha çökmesine neden olacak. Hububatta, bakliyatta krizi kısa zamanda atlatmak mümkün. Destekleri biraz artırırsanız ertesi yıl çiftçi o ürünlere yönelir. Kriz bir yılda atlatılır. Fakat, hayvancılıkta yaşanacak çöküşün atlatılması en az 20 yıl sürer.