Hayvancılık desteklerinde yapılacak değişiklikler

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, göreve geldikten sonra hayvancılık sektörü temsilcileriyle bakanlıkta 5. toplantısını yaptı.

Bakanlıkta bir ekibin hayvancılıkta yeni bir model ve desteklemelerle ilgili çalışmalar yaptığı biliniyor. Süt üreticileri ve sanayicileri ile pazartesi yapılan son toplantıda, değişikliklere ilişkin ilk ipuçları verildi.

Toplantıya katılanlardan ve bakanlık yetkililerinden edindiğimiz bilgilere göre, hayvancılık politikasında ve özellikle desteklerle ilgili yapılacak değişiklikler özetle şöyle: 

1- Mevcut uygulamada yaklaşık 60 kalem olarak verilen hayvancılık destekleri yeniden belirlenecek. Destek sayısı azaltılacak, etkinliği artırılacak. Yeni destekleme modelinde girdi maliyetlerini düşürecek, hayvan sağlığını koruyacak, hastalıkları önleyecek ve buzağı ölümlerini önleyici destekler verilecek. 

2- Hayvancılıkta dengeleri bozmadan herkesin yararlanabileceği temel bir destek olacak. Bu destekten hayvancılık yapan herkes yararlanacak. Birkaç hayvan besleyen bir ailenin geliri asgari ücretin altına düşmeyecek. Bu destek sayesinde aile, hayvancılığı bırakıp şehirde asgari ücretle çalışmaya gitmeyecek. Genç nüfusun tarımda kalması sağlanacak.

3- Temmuz 2014'ten bu yana litre başına 1 lira 15 kuruş olan çiğ süt referans fiyatının düşürülmesine izin verilmeyecek. Çiğ süt üreten çiftçinin cebine kalite primi, soğutma primi hariç 1 lira 15 kuruş girmesi sağlanacak. Süt tozu ve süt ürünlerine verilecek desteğin ön şartı 1 lira 15 kuruşluk referans fiyatın korunması, düşürülmemesi olacak.

4- Üreticilere ödenen çiğ süt priminde önemli bir değişiklik yapılıyor. Sıcak süte prim verilmeyecek. Soğuk süte ise litre başına 9 kuruşluk prim devam edecek. Devletin verdiği çiğ süt primine aracılık yapan kooperatif ve birliklerin aldıkları hizmet primi düşürülecek. 

5- Hem üreticilerin hem de sanayicilerin talebi üzerine süt tozu ve süt ürünleri desteklenerek ihracatın artırılması hedefleniyor. Bu amaçla sanayicilere ödenen süt tozu destekleme primi ton başına 3 bin 300 liradan 4 bin liraya çıkarılacak.

6- İlk kez peynir, yoğurt, labne gibi süt ürünlerine ihracat desteği sağlanacak. Bu destek süt tozu esas alınarak verilecek. Süt tozunda ton başına verilen 4 bin liralık destek süt ürünlerinin ihracatında da uygulanacak. Örneğin 1 ton  peynir elde etmek için ne kadar süt tozu gerekiyorsa bu ton başına 4 bin lira ile çarpılarak verilecek. İç piyasaya sunulan ürünlere değil, sadece ihracata destek verilecek.

7- Sanayicilerin süt tozu ve süt ürünleri desteğinden yararlanabilmeleri için üreticiden çiğ sütün litresini 1 lira 15 kuruştan aldıklarını faturalandırmaları gerekiyor. Bu faturaya kalite primi ve diğer ek ödemeler konulamayacak. Böylece sanayiciye verilen destek çiğ süt üretenlere de doğrudan yansıyacak. Ayrıca verilen destekle ilgili otokontrol sağlanacak.

8- Çiğ süt üreten hastalıklardan ari işletmelerle, Avrupa Birliği onaylı işletmelere yönelik desteklerde büyük artışlar yapılarak, kaliteli ve sağlıklı süt üretimi desteklenecek.

9- Avrupa ve Amerika'da olduğu gibi bölgesel süt alımı için düzenleme yapılacak. Her firma her bölgeden çiğ süt alımı yapamayacak. Süt fabrikası ve diğer alıcıların  bulunduğu bölgeden veya en yakındaki üreticilerden süt alması teşvik edilecek.

10- Arz fazlası sütün değerlendirilmesi için halen tek dönem ve 2.5 ay uygulanan “Okul Sütü” programının okulların açıldığı günden kapandığı güne kadar, iki dönem boyunca ve yılın 8 ayında uygulaması için çalışma yapılacak.

11- Çiğ süt konusunda faaliyet gösteren kooperatifler, üretici birlikleri, damızlık birlikleri var. Bu konuda büyük bir karmaşa yaşanıyor. Bakanlık bu karmaşayı önleyecek bir düzenleme konusunda da çalışmalarını sürdürüyor.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik'in talimatıyla yapılan bu çalışmaların bir bölümü en kısa zamanda uygulamaya başlanacak. Bazıları ise çalışmalar sonuçlandıkça uygulamaya alınacak.

Süt sanayicileri ve üreticilerle ayrı ayrı yapılan toplantıda, Bakan Faruk Çelik'in özellikle çiğ süt referans fiyatının litre başına 1 lira 15 kuruşun altına düşmemesi konusunda kararlı olacaklarını ifade ettiği belirtiliyor.

Yukarıda yazdığımız konular dışında, bakanlıktaki toplantıda sanayiciler, Türkiye'nin uluslararası süt tozu piyasalarında, borsalarında yeterince tanınmadığını bu nedenle ihracatın sürekliliği için desteğin de sürekli ve rekabet edilebilir  düzeyde olmasını talep etti.

Üreticiler ise, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 10 yıldan beri kooperatifler üzerinden süt ve süt ürünlerine verdiği desteğin, diğer belediyeler tarafından örnek alınarak süt tüketiminin artırılmasına katkı sağlamalarını talep etti. Özellikle İstanbul ve Ankara'da belediyelerin desteği ile ucuz, sağlıklı ve kaliteli sütün tüketiciye sunulması ile arz fazlası süt sorununun çözülebileceği ifade edildi. Üreticiler ayrıca, gübre ve yemde KDV indiriminin üreticiye yansımadığını dile getirdi.

Özetle, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nda hayvancılıkla ilgili, süt konusunda yoğun çalışmalar yapılıyor. Hayvancılık politikası ve desteklemelerde ciddi değişiklikler olacak. Bunun yansımalarını da takip ederek paylaşacağız. 

NOT: Bakan Faruk Çelik'in ilk olarak geçen hafta sonu Urfa'da başlattığı bölgesel toplantıların ikincisi 29 Ocak'ta Bursa'da yapılacak.