Hayaliden yetkilendirilmiş yükümlülüğe

 

İhracatımız son 30 yılda yaklaşık 75 kat artarken, bu dönem içinde birçok olumlu ve olumsuzluğu birlikte yaşadık. 80'lı yılların sonunda  "ihracatı artırmak için vergi iadesi" uygulaması gündeme geldiğinde "Hayali ihracat" gibi çok olumsuz bir olayla karşılaştık. Ama ihracatçılarımız son yıllarda önemli bir kurumsallaşma gösterirken gümrük sisteminde "Tek pencere uygulaması" gibi bürokrasiyi azaltan uygulamalara gidildi. Bakan Yazıcı, dünkü basın toplantısında ihracatçılara  "Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü" verilerek, yerinde gümrükleme hakkı vereceklerini ve bu firma yetkililerine "Yeşil pasaport" vereceklerini açıkladı.

 

Türkiye ihracatla geleneksel ürünleri incir-üzüm-fındık ürünleri sınırlı ihracat yapısından 1980'li yıllarda dışa açılmanın hızlandığı dönemde kurtuldu. 1982 yılında 2 milyar dolar olan ihracatımızdan daha büyük ihracatı şu anda on ilimiz tek başlarına gerçekleştiriyor. Ve bunlar arasında Gaziantep  Hatay gibi Güneydoğu Anadolu illerimizde yer alıyor…

 

Oysa, bu başarı elde edilirken çok uzun süre ihracatçılar zorlu bir bürokratik yapı ile de mücadele etmek zorunda kaldılar. Zaman zaman bu bürokratik kısıtlamalar, zorluklar nedeniyle gönderdikleri sebze meyveler bozulduğu için alıcılar tarafından kabul edilmemesi iade edilmesi gibi olumsuzluklara muhatap oldular.

 

Bazen de "vergi iadeleri avantajından" yararlanmak isteyen uyanık ihracatçılar(!) "Hayali ihracat" sorunuyla ilgili olumsuzluklar yaşadılar, yaşattılar.

 

Ama 2 milyar dolardan 30 yıllık dönemde 150 milyar dolarlara yükselen yıllık ihracatımız, bu alanda kurumsallaşmayı ve önemli gelişmeleri birlikte getirdi. İhracat yapan firma sayısı 70 binlere dayanmış durumda. Bugün bin büyük ihracatçı firma listesinde yer alan firmaların 730'u kendileri aynı zamanda ihraç ettikleri ürünün üreticisi olan firmalar. Ve bunların yaklaşık yüzde 10'u yabancı sermayeli uluslar arası özellikli ülkemizde yerleşik firmalar.

 

Bu hızlı ihracat artışı ve kurumsallaşma üzerine ihracatta Gümrükleme sisteminde son yıllarda bürokrasiyi azaltan "Tek pencere" uygulaması gibi kolaylıklar gündeme geldi. Buna karşılık Gümrük Birliğine göre AB'ye ihracatımızda "Malların serbest dolaşımını" engelleyen, TIR'lara bazı ülkelerle yetersiz geçiş izni belgesi verilmesi ve Tır şöförlerine sınırlı vize gibi uygulamalar sorun olmaya devam ediyor.

 

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı tarafından dün açıklanan "Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü" uygulaması yurtta ihracatta gümrükleme alanında büyük kolaylık getirecek ve malların yüklenip gümrüklemesini kolaylaştıracak, gümrükleme maliyetlerini bir konteyner yüklemesinde yüzde 17 azaltacak çok önemli bir yenilik olacak. Bakan Yazıcı'nın açıklamasına göre, bu belgeye 5 milyon doların üzerinde 3 yıldır ihracat yapan firmalar sahip olabilecek. Bu açıklama, TİM listesinde 15 milyon doların üzerinde ihracat yapan 1000 firmanın yer aldığını bildiğimize göre, yaklaşık 2 bin dolayında firmanın bu hakkı elde edebileceğini gösteriyor. Bu hakka sahip firma yetkilileri ihracatta görev alan üyelerinin "Yeşil pasaport" alabilmesi imkanını da elde edebilecekler. İhracatlarının gümrüklemesini kendi kuruluşlarında yaparlarken, mesai saati uygulamasında tabi olmayacakları için günün 24 saatinde gümrük yüklemesi yapabilecekler. Bakanlık belgeyi verdikten sonra süreli vize uygulaması yapmayacak.

 

Denetimleri sırasında olumsuzluk görülmeyen firmalar bu imkandan yararlanmaya devam ederlerken, kural dışı davrananların belgeleri iptal edilecek. Böylece "Bürokratik sürekli denetim" yerini ihracatçıya güven ve dönem dönem denetime bırakmış olacak.

Bakan Yazıcı, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü uygulayan, 27'si AB üyesi 46 ülke ile dış ticaretimizi hızlandıracağını, belgenin bir süre sonra ithalatçı firmalara da verileceğini de açıklıyor.

 

Bu gelişme dış ticarette "güvenilir ve izlenebilir" ve daha az bürokratik işlemli yeni bir sistem için çok önemli yeni bir adımın atıldığını gösteriyor. Bunun 2013 yılında ihracatı artırıcı bir sonuç vereceğini şimdiden söylemek kehanet olmayacaktır…