Havuzsuz ev satmak hâlâ mümkün değil
Yükselen arsa fiyatları ve lüks konut yapımı konutta erişim problemi yaratırken, inşaat firmaları da artık maliyet azaltıcı çözümleri daha fazla konuşur oldu. Arsada maliyet düşüremeyen inşaat firmaları bunun yerine sosyal donatı alanlarını gündemlerine almaya başladılar. Son zamanlarda bu söylemleri de inşaat firmalarından daha sık duyar olduk. İnsanların artık çok lüks konut yerine yaşanabilir konuta kayması gerektiğini söylüyorlar. Bilindiği gibi içerde kullanılan malzemeler kadar havuz, tenis, sauna, hamam gibi sosyal donatı alanları da bir projeyi lüks hale getiriyor. Sosyal tesis veya donatı alanları aynı zamanda bir projenin pazarlanmasında en önde gelen unsurların başında.
Bazı projelerde alanın önemli bir kısmı olan 3-4 bin metrekarelik alanlar sosyal tesislere ayrılabiliyor. Sosyal tesis alanları büyüdükçe bu tesislerin yarattığı maliyette giderek büyüyor. 100 milyon liralık bir projede sosyal tesisler 5-6 milyon lira gibi bir maliyet yaratabiliyor. Bu da yüzde 10’luk kar marjlarının olduğu sektörde bir projenin karlı ya da karsız olmasını sağlayacak bir boyuta ulaşabiliyor.
Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas’la yaptığımız sohbette bu konuya dair fikirlerini de sorduk. Elmas, üretim aşamasında bu kadar büyük bir maliyet unsuru olan sosyal tesislerin aynı zamanda ömrü boyunca projeyi alanlar üzerinde de bir yük oluşturabildiğini söylüyor. Elmas’ın dikkat çektiği bir diğer önemli konuda bu alanların kullanım oranı. “Hemen her şeyi sunan ve tatil köyü havasında yapılan projelerde sosyal tesisleri kullanma oranı ise çok düşük seviyelerde. Sonuçta bir projedeki havuz tenis kortları gibi alanları kullananların oranı yüzde 10 ve çoğunlukla da çocuklar kullanıyor” diyen Altan Elmas, artık mimaride estetiğin sadelikte aranması gerektiğini söylüyor. “Her şeyi bir projeye koyup projede cümbüş yaratmak yerine sadelikle inşaat maliyetleri kontrol altına alınabilir” diye konuşan Altan Elmas’a projelerinize havuz koymayı bırakabilir misiniz diye sorduğumuzda ise şu cevabı alıyoruz “Maliyete rağmen insanlara hala havuzsuz proje satmak neredeyse imkansız” cevabını alıyoruz.
Konutta talep yetersizliği tehlikesi
Maliyetler artarken sektör talep yetersizliğinden yakınıyor. Talebin yetersizliği ise yüksek fiyatlardan kaynaklanıyor. Çünkü, İstanbul genelinde site tarzı projelerde konutların metrekare fiyatı 5 bin TL’lere dayandı. Bu durum geliştirici ve alıcılar için sorun olmaya başlarken GYODER eski Başkanı Aziz Torun’da konuya işaret etti. Birçok irili ufaklı firmanın gayrimenkule girmesiyle sektörde bir arz oluştuğunu anlatan Torun, ayrıca yeni projelerdeki konutların alıcısının Türk vatandaşları arasında sınırlı kaldığını söyledi. Bu nedenle sektörde talep yetersizliği tehlikesine dikkat çeken Torun, "Metrekaresi 5 bin TL olan bir konutun alıcısı Türkiye'de sınırlı. Ancak yatırımcının mevcut durumda bu rakamlardan aşağıda yapması mümkün değil” diyor. Torun, yaşanan tablo nedeniyle Türkiye’de bir mortgage krizi oluşmayacağını da sözlerini ekliyor. Gayrimenkulün bu konudaki umudu ise yabancı alıcı. Bu nedenle yabancıların konut almasını teşvik edecek projelerin hızlıca geliştirilmesi ve mevzuatların hızlıca hazırlanması gerektiğini bekliyorlar.