Hatay-Harbiye’de ipekli kumaş bulmak zorlaştı
Antakya’ya her gidişimde imkan yaratır Harbiye semtine uğrarım. Harbiye turistik bir bölge, ama daha da önemlisi ipek dokumaları ile ünlü bir bölge.
Kadın ve erkek elbiseliği ham ipek kumaşlarının özelliği ile güzelliği ile ünlendi.
Antakya’da merkeze 9 km uzaklıkta Helenistik ve Roma döneminden kalma “Daphne” kentinde eski dönemlerde büyük bir medeniyet varmış ve olimpiyatlar düzenlenirmiş.
Selevkos ve Nikator tarafından imar edilen, şelaleleriyle ünlü bu kent şimdilerde “Harbiye” diye anılıyor.
Antakya’nın mesire yeri olmuş. Çok sayıda gazino yapılmış. Bir özelliği de yol boyu sıralanan ve ipek kumaş satan mağazalar.
Hatay’da, Harbiye ve Samandağı yörelerinde eskiden bu yana çok sayıda dut ağacı varmış. Ve de burada yaşayanlar dut ağacı yaprakları üzerinde ipekböceği besler, ipek kozası üretirlermiş. Zamanla ipek kozası üretimi gerilemiş. 1990’lı yıllarda 30 bin tona düşmüş.
Refik Büyükaşık ve Mete Büyükaşık kardeşlerden öğrendiğime göre, Hatay’da yaş koza üretimi 2000’li yılların başında 2 bin 500 kilograma kadar gerilemiş.
Suphi Koku, “Şimdilerde üretim 1.500 kilogramın da altına indi” diyor.
Bana verilen bilgiye göre, 2 bin 500 kg kozadan 400 kilogram iplik üretilir ve bu miktar iplik ile de 4 bin metre ipek kumaş dokunurmuş.
Harbiye’de Refik İplikçi’de konuştuğum kişiler, kendi ipliklerini kendilerinin yaptıklarını, Çin ipliği kullanmadıklarını, kendi iplikleriyle ipek kumaşı da kendilerinin dokuduğunu anlattılar.
Hatay’da 80-100 cm eninde el dokuması ipek kumaşların fi yatları şimdilerde 50-60 TL arasında.
Suphi Koku terzi bulmakta zorlanan, hazır giyime alışan kadın ve erkek günümüzde ipek kumaş satın almayınca kumaştan şal ve eşarp gibi talebi olan ipekli dokumaya yöneldiklerini söylüyor.
Hatay’da en büyük ipek iplik ve ipekli el dokuması üreticisi Refi k İpekçilik. Refi k İpekçilik yanında Hatay’da Yılmaz İpekçilik, Samandağı’nda Mehmet Eralp ve Şerif Eralp, ipek üretimi ve ipekli dokuma işi yapan diğer üç firma.
Kozabirlik, tüm Türkiye’den 140 ton dolayında yaş koza toplayabiliyor. Diyarbakır’da 35 ton, Bilecik’te 31 ton, Antalya’da 29 ton yaş koza üretimi var.
Bursa’da konuştuğum eski ipek iplikçileriyle eski dokumacılar, Çin rekabeti karşısında iplik üretilmediğini, ipek kumaş dokuyan tezgâhların ise kapandığını bana anlatmışlardı. Bursa’da şimdilerde ipeği sadece fabrikalar (dokuma sanayi) değerlendiriyor.
Hataylılara önemli bir sorumluluk düşüyor. Mademki Bursa, Çin ipeği karşısında pes etti. Ek dokuma tezgâhları kapandı. İpekli dokuma fabrikasyon oldu. Hiç olmazsa Hatay’da ipekçilik yaşamalı. Hatay ipeği ile Çin ipek ipliği ve ipek dokuması arasındaki çizgi mutlaka korunmalı.