Harvard Üniversitesi Ekonomi Profesörü Phillippe Aghion: Yaşam süresinin

Sağlığın bir ücreti var, yaşlanan toplum ise ekonomik bir yük olarak değerlendiriliyor.

Harvard Üniversitesi Ekonomi Profesörü ve Conseil D'Analyse Economique (Ekonomik Analiz Konseyi) üyesi Phillippe Aghion ile OECD uzmanlarından Fabrice Murtin ile bu konuya yönelik bir araştırma gerçekleştirmişler.

Aghion 2005 yılından bu yana yaptığı çalışmalarda, sağlık düzeyindeki gelişmenin, farklı yaşlarda izlenen ölüm oranlarının düşmesine yol açtığını ortaya koyuyor. Aghion, yaşam süresinin uzamasının, GSMH'nin büyümesinde pozitif etki yarattığını da ifade ediyor. Aghion'a göre, bu etki OECD ülkeleri olduğu gibi, gelişmekte olan ülkeler için de söz konusu.

Sağlık ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi uzun bir istatistik çalışması ile ortaya koyuyor Aghion. Ulusal ve uluslararası boyutta son 60 yıllık GSMH büyüme oranları ile yaşam süresindeki artış ve farklı ülkelerdeki ölüm oranları istatistiklerini karşılaştıran Aghion, bu çalışmanın sonucunda vardığı noktayı şöyle ifade ediyor: "Bu iki seriyi birbirine kıyasladığımızda, ölüm oranlarını azalttığımız zaman, GSMH'nin artığını görüyoruz. Bu da ölüm oranlarının azalması ve büyümenin artışı arasında bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koyuyor. Yaptığımız araştırma, ortamala yaşam süresindeki on yıllık artışın, GSMH'da bir puan yükselmeye yol açtığını ortaya koyuyor."

GSMH artışının ölçülebilir olduğunu söyleyen Aghion, şöyle devam ediyor: "Örneğin Fransa'da ortalama yaşam süresi her yıl üç ay artıyor. Yaptığımız tahminler, yaşam süresinin artış hızını iki katına çıkardığımızda, GSMH'nin bir puan yükseleceğini işaret ediyor. Bu gerçekten çok önemli bir oran. Tabii ki yaşam süresinin artış hızını iki katına çıkarmanın çok ağır bir yatırım gerektirdiğini de unutmamak gerekli."

Sağlık iş verimliliğini artırıyor

Aghion'a göre bu durum göz önüne alındığında, sağlık da eğitim kadar önemli bir konum kazanıyor. Aghion sağlığın bir tür "insan sermayesi" olduğunu ve iş verimliliğini artıran bir unsur olarak değerlendirilmesi gerektiğini ifade ediyor. Aghion'un yorumları şöyle: "Sağlıklı bir insan daha verimli bir çalışma sergiler, çünkü daha az devamsızlığı vardır, daha dayanıklıdır, yeni bilgileri kavraması daha hızlı bir şekilde gerçekleşir. Bunun dışında, daha uzun süre yaşayacağını öngören bir kişi, kendi eğitimine ve çocuklarının eğitimine daha fazla yatırım yapacaktır, yeni teknolojileri öğrenmek için çaba sarf edecektir, çünkü daha uzun bir yaşamda bu yatırımlara ihtiyaç duyacaktır."

Hedef ekonomik büyüme potansiyelini artırmak

Aghion bu açından bakıldığında, uzun yaşamın aynı zamanda tasarruf oranlarını da artıracağına dikkat çekiyor: "Daha uzun süre yaşayan bir vatandaş, emeklilik döneminde rahat etmek için, aktif hayatı sırasında daha fazla tasarruf yapmaya çalışabilir. Fazladan yapılan bu tasarruf, fiziki sermaye stokunun artmasına yol açacaktır.Bu kısır döngü, sağlık veya eğitim masraflarına bakış açımızı değiştirmeye zorlayabilir. Eğer eğitim veya sağlık sistemlerindeki reformları sadece maddi boyutta düşünüyorsak, stratejik bir hata yapıyoruz demektir. Okulun ve hastanelerin daha etkili bir şekilde reform edilmeleri gerekiyor, fakat bu iki kurumun birer şirket olmadığını da unutmamamız gerekli."

Eğitim ve sağlık sektörlerinin ekonominin ve sosyal hayatın işleyişini yakından ilgilendirdiğini kaydeden Aghion, "Bu iki sektöre yönelik her türlü reformun amacı ekonomik büyüme potansiyelini artırmak olmalı" diyor.

Ekonomik büyümenin de sağlık üzerinde olumlu bir geri dönüşü olduğunu söyleyen Aghion, ilaç veya yaşam kalitesine yönelik reformların ekonomik kalkınma ile paralel ilerlediğini kaydediyor.