Harry Potter: 20 yaşında oldu
Harry Potter ve Felsefe Taşı 26 Haziran 1997’de yayınlandığında, kitabın dünya çapında 107 milyon satacağını kimse tahmin edemezdi. Adı sanı bilinmeyen birinin yazdığı çocuk masalını 12 yayıncı reddettikten sonra Londra’da Bloomsbury Yayınevi sadece 500 adet basmayı lütfen kabul etmişti. 20 yıl içinde HP romanları 504 milyon sattı. Ve halen satıyor. Yazar Joanne Kathleen Rawling milyoner oldu: Financial Times’a göre 900 milyon dolar. Bloomsbury, yazarın bir kadın olduğunun “anlaşılmaması” için, onu isminin baş harfl eriyle tanıtmayı uygun bulmuştu. Bu nedenle yazar J.K.Rawling olarak biliniyor.
2007’de “son, en son” kitap yayınlandığında yine kimse, bunun “en son, son” olacağına inanmadı. Aslında evet, Rawling diziyi sürdürmedi, ama zaten on yılda 7 kitap ve 8 film çıkmıştı. Sadece filmlerin toplam gişe geliri 7.7 milyar doları buldu. 2016’ya geldiğimizde roman, tiyatroya “Lanetli Çocuk” adıyla uyarlandı: Londra’da tek bir oyunun uzun yıllar sürekli sahnelendiği Palace Tiyatrosu’na taşındı. Burada, Hazreti İsa’nın hayatına odaklanan müzikal 8 yıl, Victor Hugo’nun “Sefiller”inden yapılma müzikal 19 yıl aralıksız oynanmıştı. Lanetli Çocuk da öyle olabilir.
Harry Potter ekonomisi
British Museum 20 Ekim’de, ilk Potter’ın yayınlanmasının 20’inci yıldönümünde “Sihir Tarihi” adlı sergisini açıyor. Sergiyle eş zamanlı Bloomsbury Yayınevi iki kitap çıkartacak. Biri, serginin kataloğu, diğeri “Sihir Tarihinde Bir Yolculuk” başlığıyla astroloji ve simyadan bugüne sihir ve ilgili konularda tarihsel ve kültürel bir analiz. BBC de boş durmayacak elbette, o da bir belgeselle “etinden sütünden tüyünden” kervanına katılacak.
HP merakı sadece İngiltere’ye özgü değil. Romanlar 79 dile çevrildi. Türkçeye, Sevin Okyay’ın harika üslûbuyla aktarıldı. Sadece 2016’da eBay alışveriş sitesinde HP ile ilgili “şeylerin” satışı 3.3 milyon doları buldu. eBay’e inanırsak, son üç ayda, her dakika 10 tane “sihirli değnek” ve saatte bir HP kostümü satılmış. eBay dışında kalan satış mağazaları ve dükkanlardaki satışları bilemiyoruz.
21 saatlik film maratonu
Londra’daki bir sinemada HP filmleri maraton halinde gösterildi. Seans 30 Nisan akşamı 20.30’da başladı. 1 Mayıs Pazartesi sabahı 5.25’de sona erdi. Dünyanın öte yanında Florida’da “HP Sihirli Dünyası” tema parkını 2016’da 20.4 milyon kişi ziyaret etti. Florida’da ikinci bir park daha var, Hollywood ve Osaka/ Japonya’da da birer tane. HP filmlerini çeviren Warner’ın Londra stüdyosunu 2012’den bu yana 8 milyon kişi ziyaret etti. Londra’nın tren istasyonu King’s Cross’ta “Peron 9” bir ziyaretgah: Burası, HP’nin “treninin” kalktığı (!) peron çünkü!
Yayınevinin, ilk HP romanı için yazara ödediği para 2 bin 500 sterlindi (3.400 dolar). Rawling’in tükenmez yaratıcı yenilikçi buluşçuluğu, zihin gücü ve hayal enginliği, HP romanlarından küresel boyutta milyonları aşan bir hayran kitlesi yarattı. 2000 yılında yayınlanan “Ateş Kadehi”, ABD ve İngiltere’de eş saat diliminde satışa sunuldu ki okurlar, kitabı çabucak okuyup, sürprizleri saat farkı sayesinde sosyal medyada “açık etmesinler” diye.
HP, Broadway’e yolcu
Geçen yıl Londra’da sahnelenmeye başlanan HP’nin tiyatro oyunu “Lanetli Çocuk” New York’un tiyatro semti Broadway’e de kopyalanacak. Oyunda HP, evlenmiş, üç çocuklu, orta yaşlı bir devlet memuru: Sihir Bakanlığı’nda çalışıyor. Oğlunu, kendi okuduğu eski okuluna öğrenci olarak (“sihir öğrensin” diye) yolluyor. Oyunda ilginç bir ayrıntı, Hermione adlı genç kız karakterini siyah bir sanatçının oynaması. J.K.Rawling, “Roman kahramanlarımın ne renkte olduklarını hiç belirtmedim” diyerek, elbette bir siyah sanatçının, “beyaz” (?) bir karakteri canlandırabileceğini söyledi. Buna rağmen grafik sanatçısı Anoosha Syed’in, twitter hesabında Hermione’yi “siyah”, HP’yi “esmer” olarak çizip ırkçı nefret söylemine maruz kalması, Trump-sonrası altüst dünya düzeninin bir ironisi.