Hani iddiasız hedef oksimorondu?

Bir enflasyon raporunu daha geride bıraktık. Biliyorsunuz yılda 4 kere enflasyon raporu yayımlanıyor ve rapo­run sunumunun ardından Merkez Ban­kası Başkan ve Başkan Yardımcıları da soruları yanıtlıyor. Ben de her rapor­dan sonra önemli gördüğüm yerleri siz­le paylaşmaya çalışıyorum.

Dikkat etti­ğimiz en önemli konulardan biri de Mer­kez Bankası’nın yıl sonuna ilişkin yaptığı tahminde bir değişiklik olup olmadığı. Genelde raporlarda yukarı tahmin de­ğişiklikleri görüyoruz. Bu da hem enf­lasyonla mücadelenin iyi gitmediğinin hem de tahminlerin iyi yapılmadığının bir göstergesi. Ama bu yılki gibi daha yı­lın ikinci ayından yıl sonuna ilişkin tah­min değişikliği çok alışık olduğumuz bir durum değil.

Merkez Bankası henüz 3 ay önce ya­yımladığı 2024 - 4. enflasyon raporun­da 2025 yıl sonu tahminini %21 olarak belirlemişti. Biraz daha geri gidersek ağustosta yayımladığı raporda bu tah­min %14’tü. Hatta bir sonraki ay yayım­lanan OVP’de 2025 yıl sonu enflasyon tahmini %17.5’tu. Şimdiyse tahmin orta noktası %24’e yükseltildi. Eskiden, ku­run serbest bir şekilde hareket ettiği za­manlarda, orta vadeli program yıl sonu tahminleri yayınlandıktan çok kısa bir süre sonra kurda yukarı yönlü bir atak olurdu ve program tahminlerinin çoğu boşa düşerdi.

Şimdiyse kur kontrol edil­diği için orada problem yok ama bu sefer de enflasyon tahmini çok sapmış durum­da. Bakmayın siz tahmin orta noktası­nın %24 olduğuna bandın üstü %29. %29 yıl sonu enflasyonu gelirse ne ala. Zaten hem Mehmet Şimşek’in hem de Cevdet Yılmaz’ın açıklamalarından “İnşallah bu enflasyon %30’u geçmez!” alt mesajını her fırsatta alabiliyoruz. %17.5 tahmin­le programa konan bir enflasyonun iyi ihtimalle %30’lar civarında geleceğinin daha yılın başından belli olması o prog­rama olan inancı da haliyle sorgulatıyor.

İki ayrı görüş

Dönelim tahminin güncellenmesinin doğru olup olmadığı meselesine. İki ay­rı görüş var bu konuda. Merkez Banka­sı’nın tahmini güncelleyerek gerçekçi bir taraftan meseleye yaklaştığını ve bu­nun olumlu bir adım olduğunu düşünen­ler bir tarafta yer alıyor. Diğer taraftay­sa daha ilk rapordan, henüz yılın ikinci ayı bitmemişken tahmin güncellemenin yanlış olduğunu ve bunun enflasyonla mücadeleye zarar vereceğini düşünenler var. Ben ikinci tarafta yer alıyorum. As­lında Merkez Bankası raporunda bu gün­cellemeyi kendisine bağlı olmayan şart­lardan dolayı gerçekleştirdiğini onun için tahmin güncellemesinin para poli­tika duruşunda herhangi bir değişikliğe sebep olmayacağını belirtiyor ama gel gör ki Türkiye’de yaşıyoruz ve ülkemizde enflasyonun en önemli belirleyicilerin­den biri çıpalanamayan beklentiler.

Zaten programa olan güven pamuk ip­liğine bağlı, açıklanan enflasyonun doğ­ruluğuna ilişkin şüpheler had safhada, hanehalkı enflasyon beklentileri res­mi tahminin 2-3 katı seviyesinde, bir de bu durumda sürekli yukarı revize edilen tahminlerle kitleleri nasıl ikna edebilir­siniz ki?

Cevdet Akçay’ın açıklamaları

8 Şubat 2024 tarihini hatırlayalım. 2024 ilk enflasyon raporu sunumu. Mer­kez Bankası’nın enflasyon yıl sonu tah­mini %36 ve şimdiki gibi ocak enflasyo­nu çok yüksek gelmiş. Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay bir sorunun sorulmaması­na şaşırıyor ve soruyu kendi sorup cevap­lıyor. Soru da şu; “Neden yıl sonu tahmi­niniz %36’yı yukarı revize etmediniz?” Sonra da diyor ki “Merkez Bankası’nın %36 hedefi iddialıdır, iddialı da olmalı­dır, iddiasız hedef koyan Merkez Banka­sı oksimorondur.” Kaderin cilvesine ba­kın aynı Merkez Bankası yönetimi tam bir yıl sonra yıl sonu hedefini ilk toplan­tıdan revize ediyor. Bu tahmin revizyo­nunda tam bir fikir birliği var mıydı? so­rusu da orta yerde duruyor.