Hangi Sözleşmeler Damga Vergisinden Muaf?
Ahmet ARSLAN - Denetçi, CPA, MBA
Damga Vergisi; yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nda “kağıt” olarak ifade edilen belgeler üzerinden alınır.
Damga Vergisi’ne tabi kağıtlar söz konusu kanuna ekli (1) sayılı tabloda, damga vergisinden muaf kağıtlar ise kanuna ekli (2) sayılı tabloda yer almaktadır.
Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “Akitlerle İlgili Kağıtlar” başlıklı I. bölümünde; Belli Parayı İhtiva Eden Kağıtlar arasında sözleşmeler, Belli Parayı İhtiva Etmeyen Kâğıtlar arasında ise turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri sayılmıştır.
Kanuna ekli söz konusu tabloya göre, belli parayı ihtiva eden yani bedel içeren sözleşmeler damga vergisine tabi, belli parayı ihtiva etmeyen sözleşmeler ise kural olarak damga vergisine tabi değildir. Belli parayı ihtiva etmeyen kağıtlardan sadece turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri damga vergisine tabidir.
Bedel içeren sözleşmelerden hangileri damga vergisine tabi değil?
Bedel içeren sözleşmelerden hangilerinin damga vergisinden muaf olduğunun tespiti için kanuna ekli (2) sayılı tabloya bakılması gerekmektedir. Bununla birlikte, kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer almakla yani damga vergisine tabi kağıtlar arasında sayılmakla birlikte Kanunun verdiği yetkiye istinaden vergi oranı 0 (sıfır) olarak belirlenen sözleşmeler de bulunmaktadır. Her iki durumda da, düzenlenen sözleşmelerden damga vergisi alınmaz.
1. Vergiye tabi olmakla birlikte damga vergisi oranı %0 olarak belirlenen sözleşmeler
Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer almakla birlikte vergi oranı 0 (sıfır) olarak belirlenen sözleşmeler şu şekilde belirtilmiştir:
- Resmî şekilde düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri
- Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri
- Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri
- Resmi şekilde düzenlenen kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat sözleşmeleri kapsamında yapı müteahhitleri ile alt yükleniciler arasında düzenlenen inşaat taahhüt sözleşmeleri
- Kat karşılığı veya hasılat paylaşımı inşaat işlerine ilişkin danışmanlık hizmet sözleşmeleri
- Yapı denetimi hizmet sözleşmeleri
2. Kanuna ekli (2) sayılı tabloda vergiye tabi olmayan kağıtlar arasında sayılan sözleşmeler
Kanuna ekli (2) sayılı tabloda vergiye tabi olmayan kağıtlar arasında sayılan sözleşmeler aşağıdaki şekilde belirtilmiştir. Söz konusu tabloda sayılan sözleşmeler bedel içerse de içermese de damga vergisine tabi değildir.
- İmtiyaz sözleşmeleri
- Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu kapsamındaki çıraklık sözleşmeleri
- Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununa (Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu) göre düzenlenen bireysel ve toplu iş sözleşmeleri
- Sigorta, reasürans ve koasürans sözleşmeleri, bireysel emeklilik, gruba bağlı bireysel emeklilik, işveren grup emeklilik sözleşmeleri
- Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri
- Faktoring şirketlerinin müşterileriyle yaptıkları faktoring sözleşmeleri
- Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının ve gayrimenkul yatırım fonlarının münhasıran gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri
- Kredi kartı üyelik sözleşmeleri
- Ekici ve alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı sözleşmeleri ile 5488 sayılı Tarım Kanunu çerçevesinde, üretici ve alıcı arasında düzenlenen tarımsal üretim sözleşmeleri
- Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nca (TOKİ) satışı yapılan ve net alanı 80 m²’yi geçmeyen konutlara ilişkin olarak, İdare ile alıcı arasında imzalanan satış sözleşmeleri
- Türk Petrol Kanunu kapsamında petrol hakkı sahiplerinin petrol arama ve üretim faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen sözleşmeler
- Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında belge kapsamında sabit kıymet yatırımlarının imal ve inşasına yönelik düzenlenen sözleşmeler
- 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında ödeme hizmeti sağlayıcısı ile ödeme hizmeti kullanıcısı arasında düzenlenen tek seferlik ödeme sözleşmeleri.
- Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ve girişim sermayesi yatırım fonlarının münhasıran girişim sermayesi yatırımları ile ilgili düzenlenen sözleşmeleri
- Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satışı ve ödünç alma ve verme işlemleri ile ilgili olarak aracı kurum ile yatırımcı arasında düzenlenen sözleşmeler
- Organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde bulunan arsaların tahsisine ilişkin olarak düzenlenen sözleşmeler
- Kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı ile döner sermaye işletmelerinin kadrolarında ve sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilen sözleşmeli personel ile yapılan hizmet sözleşmeleri (Söz konusu kurum, kuruluş ve işletmelerde geçici personel olarak istihdam edilenlerle yapılan sözleşmeler ile 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu’na göre hizmet alımına ilişkin yapılan hizmet sözleşmeleri dahil).
Sonuç
- Bir sözleşmenin damga vergisine tabi olması için;
1- Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alması
2- Belli bir bedel içermesi
3- Aynı zamanda kanuna ekli (2) sayılı tabloda yer almaması,
gerekmektedir.
- Söz konusu şartlardan herhangi birini taşımayan sözleşmeler ise damga vergisinden muaftır.
- Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yer alan sözleşmeler bedel içerse de içermese de damga vergisine tabi değildir.
Öte yandan, damga vergisine tabi kağıtları gösteren kanuna ekli (1) tabloda yer almakla birlikte vergi oranı % 0 olarak belirlenen kağıtlardan da damga vergisi alınmaz.
Kaynakça;
Ahmet ARSLAN; Tüm Yönleriyle Damga Vergisi, 2. Baskı, Mayıs 2018, Ankara.
www.mevzuat.gov.tr