Hangi büyümeye seviniyoruz?

İlk çeyrek büyüme rakamları açıklandı. Buna göre ekonomi 2015’in ilk üç ayında reel olarak yüzde 2.3 büyüdü. Piyasalar buna sevindi. Sevinmenin nedeni piyasa aktörlerinin büyümenin ancak yüzde 1.6 olacağını bekliyor olmasıydı. “Beklenti alıp-satan” piyasaların kısa süreli de olsa sevinmesi olağan sayılabilir. Ama ekonomiyle ilgili bakanlar da yaptıkları açıklamalarda adeta coştular. Açıklamalar, “işler yolunda, her şey güllük gülistanlık” algısı yaratma gayreti içinde.

Şimdi kısaca bakalım nasıl bir büyüme sevinmemiz isteniyor:
• Yüzde 2.3’lük ilk çeyrek büyümesi 2015’ten önceki 16 yılın ilk çeyrek büyümelerinin ortalamasının neredeyse yarısı kadar. 1999, 2001 ve 2009 olmak üzere üç ciddi krizin olumsuz etkisine rağmen geçmiş 16 yılın ilk çeyreklerinin ortalama büyümesi yüzde 4.41.
• Yüzde 2.3’lük büyüme hem bir önceki çeyrekten, 2014’ün ilk çeyreğinden düşük. Büyüme 2014’ün son çeyreğinde yüzde 2.57, ilk çeyreğinde yüzde 4.87 idi. İlk çeyrek büyüme hızı, geçen yılın yarısından az.
• Son 4 çeyreğin, yani yıllık toplam GSYİH’nin büyüme hızı ilk çeyrekte yüzde 2.28 oldu. Oysa yıllık GSYİH büyümesi 2014’ün son çeyreğinde yüzde 2.87, ilk çeyreğinde yüzde 4.6 idi. Yıllık GSYİH büyümesi, üç ayda yaklaşık dörtte bir, bir yılda yarı yarıya düşmüş. Yani bir nevi sert iniş var.
• Çeyrek yıl bazında yatırımlarda büyüme yok. Yıllık toplamda ise yatırımlar iki çeyrektir küçülüyor. 
• İhracat tempo kaybetmiş, hatta yüzde 0.28 daralmış.
• İhracat ve yatırımlardaki durgunluğa rağmen ithalat ilk çeyrekte yüzde 4.1 büyümüş.
• Özel tüketimde sevindiren yüzde 4.47’lik canlanma, içerdeki üretimden çok ithalata yaramış.
• Nitekim üreten sektörler hemen hemen yerinde saymış. Büyümeyi fiziki üretim yapmayan sektörler sağlamış.
• İlk çeyrekte sanayi yüzde 0.79, imalat sanayii yüzde 0.84 büyümüş. Dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinin etkisini, yani faiz ödemelerini düşerseniz sanayide hiç büyüme yok sayabilirsiniz.
• Toplam sanayideki büyüme hızı, bir önceki çeyrekten 1.88 puan, geçen yılın aynı döneminden tam 5.48 puan daha düşük.
• İnşaatta geçen yılın son çeyreğinde yüzde 2.03 olan küçülme, bu yıl hızlanarak yüzde 3.51’e çıkmış.
• Yıllık GSYİH artış hızı ciddi biçimde düşerken, cari açığın milli gelire oranı ayak sürümüş. Yıllık GSYİH büyüme hızı son iki çeyrekte 1.1 puan düşerken, cari açığın GSYİH’ya oranı sadece 0.2 puan gerileyebilmiş.
• Dolar bazında GSYİH, iki yıl aradan sonra tekrar 800 milyar dolar sınırının altını inmiş.
• Kişi başına milli gelir ise bir çeyrek öncesine göre 100 dolar, bir yıl öncesine göre 300 dolardan fazla kayıpla 10 bin 305 dolara inmiş.

Bizi ekonomide durumun güllük gülistanlık olduğuna inandırmaya çabalayan ekonomi yöneticileri, inşallah buna kendileri de inanmıyordur. Eğer öyleyse, halimiz iyice duman olacak demektir.