Hamsi gerçeği

Türkiye'de yaşıyorsanız, üstüne üstlük Karadenizli iseniz;  size  "hamsinin erdemlerinden" söz edemem. Hepimiz, tavasından ızgarasını, buğulamasından hamsili pilavına bu bol ve ucuz gıda maddesinden nasibimizi almışızdır; hamsi ile duygusal bir ilgimiz ve ilişkimiz vardır.

Bu yıl, hem kıt hem de yeterince olgunlaşmamış hamsilerle yüzleşince,  " Hamsiye ne oluyor?"  sorusu zihinleri zorlamaya başladı.

Amacı çok farklı toplantılar için Karadeniz'e gittiğimizde, fırsat buldukça balıkçılarla ve hamsi unu ve yağı üreten tesislerin yöneticileri ile görüşmeler yaptık.

Dinlediklerimin zihnimde bir berraklık yarattığını söylersem kendimi yanıltmış olurum. İnsanlar yaşadıkları gerçekleri anlatsalar da, önyargılı olabiliyor. Önyargılarının tuzağından kaçanlar, kendi kısa dönemli çıkarların seline kaptırabiliyor. Hamsi konusunda çıkarsız ve yansız bir otorite merkezi de bilgi ışığıyla bize yol göstermediği için kuşkulu bir yaklaşım, söylenenlere mesafeli durma gerekiyor.

Hamsi ile ilgili olarak bana anlatılanlardan "ilginç" olduğuna inandığım hususları aktaracağım. Hamsi konusunda söylenenleri  " eksik"  ya da "yanlış"  bulanlarınızın düşüncelerini yazmalarını ya da telefonla anlatmalarını istiyorum ki,  "hamsi gerçeğini"  öğrenmemiz mümkün olsun…

Atadan dededen balıkçı olan insanlar bana dedi ki:

1. Bu ülke hamsinin nerede, nasıl yumurtladığını, orada hangi koşullar altında ne kadar beklediğini,

2. Suyun hangi koşullarında yumurtlama alanlarından çıkıp, Karadeniz kıyılarında kışlaklara göç yaşandığını,

3. Nasıl beslendiğini, başlıca besin kaynaklarının ne olduğunu,

4. Dere ağızlarında karadan gelen suların beslemeyi nasıl etkilediğini,

5. HES nedeniyle kesilen ve azalan can suyunun hamsi beslenmesine nasıl bir etki yaptığını,

6. Hamsilerin büyüme özelliklerini ve sürülerin hareket tarzlarını,

7. Bizde hamsi avında yeni kurallar getirilirken Abhasya ve Gürcistan'da kuralların olmamasının olası etkilerinin ne olduğunu,

8. Birkaç yıl hamsi avlanma yasağının, nadasa bırakmanın, ülkemiz için yarar ve sakıncalarını,

9. Balıkçı tekneleri ölçeklerinin ve donanımlarının yukarıda belirtilen koşullara uyumunun nasıl sağlanacağını vb. konularda gerçek anlamda  "bilimsel çalışmalarla" desteklenmiş  "net bilgilerin" olmadığını ileri sürülüyor…

Anlatılanları dinlediğimde, tarımda, hayvancılıkta, ekonomideki bir dizi alanda "veri eksikliği"  nedeniyle israf edilen kaynakları düşünmeden edemedim…

Diyorsanız ki bu saptamalar eksik ve yanlış…

Diyorsanız ki, hayır bu ülkede hamsi ile ilgili ciddi araştırmalarla ulaşılan bir dizi veri, enformasyon ve bilgi var.

Diyorsanız ki, biz "hamsi gerçeğini biliyoruz"…

O zaman bir yarım saat zamanınıza kıyın ve bize yazın ki, yanlış bilgi aktarmış olmayalım… Ya da önyargılara, yerleşik doğrulara, kalıp düşüncelere, kör inançlara dayalı paradigmaları yeniden formüle ederek bir entelektüel çıkmaza saplanmayalım… Daha da önemlisi, bu alanda yatırım yapmış olanlara ve yatırım yapmak isteyenlere eksik ve yanlış bilgi vererek kaynak israfının aracısı olmayalım…