Halıda el dokuması yok oldu
Eskiden el halılarımız ünlü idi. Şimdilerde makine halısı ihracatçısı olduk.
El halısı, kilim üretemez olduk. Çok olumsuz bir gelişme var. Çin’den ithal edilen el halısı taklitleri bazı turistik tesislerde yabancı ziyaretçilere Türk el halısı olarak satılıyor.
Ne oldu da el halısı, kilim üretimi büyük ölçüde azaldı?
Sümerbank el halısı ve kilim üretimini teşvik ediyordu. Hereke ve Isparta tesislerinde halı üretimi vardı. Bazı cezaevlerinde mahkumlara halı ürettiriliyordu. Sümerbank halı ipliği üretiyor, el halısı tezgahlarına dağıtıyordu.
Sümerbank kapandıktan sonra el halıcılığı sahipsiz kaldı. Terör olayları öncesi, yöresel kalkınma çabalarına vakit ayırabilen kaymakamlar, bulundukları yerleşim bölgelerinde halı tezgahları dağıtarak, halıcılık kursları açarak kadınların el halısı dokumalarını teşvik ediyorlardı.
Terör kaymakamların gündemini değiştirdi. Halı tezgahları depolara kalktı. Halıcılık kursları kapandı.
Bu arada devletin özellikle Doğu Anadolu’da kadınlara yönelik sosyal yardım programları, bu programlar çerçevesinde yapılan ödemeler kadınların halı dokuyarak gelir elde etme alışkanlıklarının unutulmasına yol açtı.
Günümüzde, Anadolu’nun değişik yörelerinde tezgah temin ederek, el halısı ve kilim dokutmaya çalışan halı firmaları, halı dokutturacak genç kızlar ve kadınlar bulamıyorlar.
Arz tıkanırken, talep de daraldı. El halısı ve kiliminde büyük talep batı ülkelerinden gelen varlıklı eğitimli turistlerdi. El halısı ve kilimde satış merkezleri Kapalıçarşı, Cağaloğlu ve turistik yörelerdeki mağazalardı.
Batılı, varlıklı turist girişi yavaşlayınca, talepte büyük gerileme oldu.
Şimdilerde el halısı ve kilim mağazalarında satılan, yabancıların satın aldıkları halı ve kilimler Anadolu’dan toplanan halı ve kilimler.
Yıllık 1-1.5 milyar dolarlarda olan el halısı ve kilim talebi 100-200 milyon dolara gerilemiş durumda.
El halıcılığı ve kilimcilik yok olurken, Türkiye makine halısı ülkesi oldu. Yılda, 3-5 bin ton ağırlığında makine halısı üretimi var. Makine halısının 650 bin ton dolayındaki kısmını ihraç ediyoruz. Yıllık ihracat geliri 2-2.5 milyar dolar dolayında.