Hafta sekiz, gün dokuz eleştiri olmaz
Bizde ara renkler yoktur. Ya karamsarlığı ve acıyı severiz, ya da aşırı iyimserliği yaşarız. Duygusal iniş çıkışlar, kabarmalar inmeler sıkça yaşanır. Eski bürokrat da, akademisyen de farklı davranmaz. Bir ekonomi programı açıklanıyor. Siyasi görüşe ve ideolojiye göre yorumlar yapılıyor. Eleştiri hakkını herkes kullanabilir. Ancak hafta sekiz, gün dokuz benzer ifadeler kullanılmaz. On dört ay önce kur şokunu yaşadıktan sonra, aynı kişiler “Battık, bittik. Dolar/TL 10 olacak” diyorlardı. Ne battık, ne de bittik. Reel sektör zorlandı, zorlanıyor. Önümüz dikensiz gül bahçesi de değil.
Büyük sorunumuz kur artışından kaynaklanan enflasyondu. Finansman maliyetlerini artıran, algıyı bozan faktördü. Kurlar dengelendi. Enflasyondaki düşüşte, ekonominin soğuması da etkili oldu. Yüzde 5’lik büyüme ve düşük cari açık öngörüleri kilit noktadır. Program sloganı, “Değişim başlıyor” olarak seçilmiş. Cari açığa dayalı büyüme modelini değiştirebilirsek, büyük değişim bu olur. Bunun için, artık dil pelesengi olan yapısal reformlara ihtiyaç vardır. Makro göstergelerle ilgili tahminleri daha çok konuşacağız. Detaylarda önemli noktalar gözleniyor. Yargının; finans, enerji, çevre, imar gibi sektörlere ilişkin alanlarda ihtisaslaşmasının sağlanması hedefini önemsiyorum. Yabancı yatırımcıları içeriye kolayca sokamıyoruz. Türkiye’de yargı reformu, genelde kişisel özgürlükler ve ifade özgürlüğü penceresinden değerlendiriliyor. Bunların sağlanması mühimdir. Öte yandan, yabancı fonlar/yatırımcılar, Türkiye’deki işletmelerle stratejik ortaklık ve hisse alımı gibi konuları görüşürken, “Bir anlaşmazlık durumunda yurt dışındaki mahkemelere başvurulur” maddesini sözleşmeye koymak istiyorlar. Çoğu iş bu nedenle başlamadan bitiyor. Yargıda mesleki uzmanlaşmanın yaygınlaştırılması bu açıdan önemlidir.
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili bir ışık görmek istiyordum. Malullük dolayısıyla iş yaşamının dışında kalmış kişilerin çalışma hayatına geri dönmelerini sağlayacak mesleki iyileştirme uygulaması, ekonomi yönetiminin kısa vadede enerjisinin başka tarafa yöneleceğini gösteriyor. Lüks ürünler listesinin güncellenerek vergi düzenlemesinin yapılması, “tedbirler”’ başlığı altında yer alıyor. Planlanan ihracat teşviklerinin yanı sıra, ithalatı kısıtlayıcı önlemler kâğıt üzerinde makuldür. Yurt dışından alınan cep telefonları için bir uygulama başlamıştı. Belli bir fiyatın üzerindeki konutların satışına ek vergi gelebilir. Hedefler ve tedbirler açılarından programda bir sorun gözükmüyor. Uygulamaya bakacağız.