Habur ve kapılarda bekleyen araçlardan kaynaklanan ekonomik olumsuzluk
Türkiye ihracatında Batıya, Rusya’ya ve başta Irak olmak yakın komşulara sayıları 60 bine ulaşan TIR filosuyla mal taşıması yapıyoruz. Siparişlerini en geç bir haftada kapıları önünde bulan alıcılar, bu açıdan Türk mallarını kolaylıkla tercih ediyorlardı. Tırların 25 bini Irak’a, 20 bini Avrupa’ya, 15 bini Rusya ve Orta Asya’ya taşıma yapıyordu. Şu anda Avrupa’ya taşıma yapan 20 bin araç dışındaki 40 bin araçtan 25 bini sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre bağlı durumda ve atıl. Bunlar arasında Irak’a çalışan/çalışamayan araçlar en büyük yeri tutuyor. Onu Rusya ve Asya’ya çalışanlar izliyor.
Şırnak’ta yaşanan terör olayları nedeniyle 15 gündür kapalı tutulan Habur Sınır kapısının bu hafta açılacağı Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkçi tarafından açıklanmıştı. Habur Gümrük Başmüdürlüğü zorunlu izne çıkarılan personelin göreve çağırıldığını dünden başlayarak güvenlik nedeniyle 500 aracın geçişiyle Habur kapısından geçişlerin başlayacağını, Irak tarafırda kuyrukta bekleyen araçlardan da yurda 750 giriş yapılacağını, giriş-çıkışlanrın hergün artırılarak devam ederek geçişlerin normalleşeceği bilgisini arkadaşımız Aysel Yücel’e verdiler.
Yücel’in haberinde Irak’ta 9.500, Türkiye’de 4 bin aracın geçiş için beklediği bilgisi yer alırken, normal zamanda günde 2.500’e yakın aracın geçiş yaptığı için normalleşmenin zaman alacağı belirtiliyor. Sektör temsilcileri Habur’da bekleyenlerin yanı sıra 3 bin aracın limanlarda, 5-6 bin aracında garajlarda beklediğni belirtiyorlar. İrak’a 1 aylık mal göndermenin aksamasının yaklaşık bir milyar dolarlık eksik yük gönderme anlamına geldiğini, bunun ihracatı olumsuz etkilediğini belirtiyorlar. Şu anda Rusya’ya ve Asya’ya taşımalarda da önemli aksamalanr olduğunu belirten bir lojistik uzmanı 25 bin aracın normal seferlerini yapamadıkları için bağlı olduklarını belirterek, “Bu tanesi 100 bin euroluk yatırım olan araçların atıl durumda olması 2.5 milyon dolarlık yatırım yapılmış aracın atıl beklemesi anlamına geliyor. Hükümetin ihracatımıza önemli darbe vuran bu durumun ortadan kalkması için girişimde bulunması gerekir” değerlendirmesini yapıyor.
Habur kapısından dün geçişler başlarken, Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş ile TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi 2015 yılı dış ticaret verileri ve 2016 yılı beklentileri konusunu içeren bir basın toplantısı yaptılar. Elitaş, 2015 yılında ihracatın miktar olarak yüzde 1.5 artmasına karşın parite etkisiyle değer bazında yüzde 8.7 gerileyerek 143.7 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, ithalatın ise yüzde 14.5 azalarak 207.1 milyar dolara indiğini, bunun sonucunda dış ticaret açığının yüzde 25.5 azalışla 54.6 milyar dolar olarak sonuçlandığını söyledi.
Basın mensuplarının Rusya ihracatı konusundaki sorularını yanıtlarken Elitaş, “Rusya’ya ihracatımız uçak krizi yaşanmadan yüzde 40 gerilemişti. Aralık ayındaki gerileme ise yüzde 52 oldu. Rusya’da gümrüklerde mallarımızın gereksiz bekletilmesi konusunu ve olumsuzluğa neden olan engelleri Dünya Ticaret Örgütü gündemine taşıyacağız, Ticari sorunlar ticaret düzeyinde çözülmelidir. İthalata ambargo konulması Rusya’da bir domates 6 liraya satılmaya başlanmış” dedi. Elitaş Habur başta olmak üzere sınır kapılarında yaşanan sorunlarla ilgili açıklama yapmadı.
Dünkü yazım için bir not: Dün telefon eden bir dostum, benim Halis Toprak’ın 1977’de İstanbul’da inşaat firması ile ele aldığım iş hayatının, daha önce Adana’da Paksoy Fabrikası sahipliğiyle 4 bin işçi çalıştırarak başlamış olduğunu, bundan da söz etmem gerektiğini söyledi. Haklı uyarıya katılıp iletiyorum.