Güvensiz internette güvenlik
Kimlik ve şifre bilginiz çalınabilir. Hesabınızı “avlayabilirler.” Sahte eposta (spam) derdi var. Virüs, kötü niyetli yazılımlar hesabınıza bulaşabilir. Siber zorbalık, taciz, uygunsuz içerik, hesabınızı basabilir. Nefret söylemi, cinsel içerikli taciz. Tehlikeli kişilerin, trollerin tehdidine uğrayabilirsiniz. Irkçılık, din düşmanlığı, ayrımcılık...
İster çevrimçi (online) olsun, ister yaşamda, internet yaşamın aynası. Sadece şu farkla: İnternette sorunlarla, tacizle, tehditle karşılaşma olasılığı daha fazla. Hele de çocukların gençlerin... Özellikle onları bu sorunların varlığından haberdar etmek, dikkatli davranmaya teşvik amacıyla 9 Şubat günü, dünyada ve Türkiye’de Güvenli İnternet Günü olarak seçildi. Buna uygun etkinlikler için o gün, en uygun gün.
O gün, ülkemizde bu konuda ilk kez yenilikçi bir sosyal sorumluluk projesine hem kamu (Bilgi Teknolojileri Kurumu), hem özel sektör (Facebook, Google, Twitter), hem sivil toplum (Türkiye Bilişim Vakfı) katıldılar. Film Hack Türkiye adlı bir yarışma yapıldı. Yaratıcı ajanslar, en az 30 saniye uzunlukta, kamu spotu türünde video filmi yaparak “güvenli internetin önemini” anlattılar. Bir jüri ilk üç videoyu seçti. Birincinin ödülü Londra’da, Google Londra ofisi ziyaretini de içeren 2 günlük bir deneyim yaşama olanağı.
Ajanslar toplam 10 videoyla projeye katıldılar. Leo Burnett İstanbul’un “Pamuk Prenses günümüzde yaşasaydı” başlıklı videosu birinci seçildi. Project House ve TBWA onu izlediler... Videolar YouTube’da (https://www.youtube.com/channel/UCvjLyo8uGrbFJlq-0RR2k5Q)
Videolarda Y-kuşağından çok (1980 sonrası doğanlar), esas Z-kuşağının (2000 sonrası doğanlar) bu konulara iyice dikkat etmesi gerektiği vurgulanıyor. Ne de olsa Y-kuşağı, artık 25-30’larında. Dünya deneyimleri oluşmuş durumda. Ama onlardan daha genç olan, sosyal bağlantısız yaşayamayan kuşak, acaba tehlikenin ne kadar farkında? Örneğin, videodaki Pamuk Prenses, tanımadığı birinden gelen cazip bir mesajı tıkladığı an virüs bulaşıyor.
Bir başkasındaki “Bill Gates, servetini internette paylaşıyor, tıkla” mesajına inanıp, gerçekten tıklayan mutlaka vardır. Oysa, videoda denildiği gibi, “Hayatta olmayacak şeyler, internette de olmaz.” Aynen, Youth Republic ajansının “Aslı İnandık” karakterinin “Size 20 bin TL kazanma fırsatı” vaadinde olduğu gibi... Esprili videolardaki bir diğer karakter, “Ben spam bağımlısıyım, bu yüzden dijitalden silindim” diye yakınıyor. Bir diğeri, “İnternetten korkup kapatmayın, interneti güvenli kullanın” diyor. Bir başkası (Ajans: Medina Turgul DDB), “Şifremi çalan arkadaşa” diyerek, ihtiyatsızlığını hırsızın insafına ve vicdanına bırakmış: “İki gündür mailime de giremiyorum. Onu da halletmişsin eline sağlık. Banka bilgilerim, hesap cüzdanlarım falan vardı taslaklar klasöründe, o klasörü açmazsan çok sevinirim. İnternetten bir şeyler alırsan ucuz al lütfen çünkü durumum iyi değil.” Kıssadan hisse: Önlem almak için şifrenizin çalınmasını beklemeyin.
İşin esprisi bir yana, siber güvenlik, ülkemiz için bir ulusal güvenlik sorunu. Savunma Teknolojileri ve Mühendislik (STM) Kurumu’nun yeni yayınladığı “2016 Türkiye Siber Tehdit Durumu” raporunda “içindekiler” listesi, durumu gösteriyor: Kritik altyapılara yönelik tehditler. Mobil cihazlar ve nesnelerin interneti (IoT) kullanımındaki güvenlik riskleri. Bulut teknolojisinin kullanımında artan riskler. Fidye isteyen zararlı yazılımların artışı. Kritik servislerde uzun zamandır devam eden ancak yeni tespit edilen güvenlik açıkları.
Raporun son cümlesi: “Unutulmamalıdır ki, internet yavaşlayınca nefes alamadığını hisseden bir nesil, bizden güvenilir bir siber ortam bekliyor.”