Günümüz iş dünyası ve Maslow'un ihtiyaçlar piramidi -1

İş dünyasının son dört yıldır Covid 19 Pandemisi ile başlayıp devam eden zor­lu günlerinde tüm yaşam ve çalışma ko­şullarının değiştiğini sıklıkla gözlemliyor ve bire bir yaşıyoruz. Gerek liderler gerek­se insan kaynakları profesyonelleri, ça­lışanların bağlılığı ve elde tutulması için fazlaca çalışıyorlar. Bende yıllar önce ta­nımlanmış ve güncelliğini belki hiç yitir­meyen Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramı ile bugünkü iş hayatında yaşanan­lar ve çalışanların beklentilerini bir kez daha sizlerle birlikte gözden geçirmek is­tedim.

Kişilerin ihtiyaçları üzerine araştırma­lar yapan Abraham Maslow, ihtiyaçların farklı şekillerde ve farklı zamanlarda or­taya çıktığını ifade etmektedir. 1943 yılın­da Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi ola­rak literatüre giren kuram, kişilerin ha­yatları boyunca her zaman ihtiyaçlarının olması ve bu ihtiyaçları giderebilmek üze­re hedefler koyması temeline dayanmak­tadır. Maslow’a göre ihtiyaçlar beş basa­mağa ayrılmıştır ve bu ihtiyaçlar genellik­le zincirleme sıra izlemektedirler.

Piramidin en altından başlayarak yuka­rı doğru, Fizyolojik ihtiyaçlar, Güvenlik ihtiyacı, Sevgi- ait olma ihtiyacı, Saygınlık ihtiyacı ve Kendini gerçekleştirme ihtiya­cı. Hiyerarşi incelendiğinde ilk iki basa­mağın fizyolojik ihtiyaçları, sonraki basa­makların ise sosyolojik ve psikolojik ihti­yaçları içerdiği görülebilmektedir.

Piramidin en alt basamağında Fizyolo­jik ihtiyaçlar yani, nefes alma, yeme içme, uyku, boşaltım gibi temel, hayati ihtiyaç­larımız yer alıyor. Bu ihtiyaçlarımız gide­rilmediğinde maalesef mutsuz oluyoruz. Bunu iş hayatına uyarladığımızda, çalı­şanlar için yapılan anketleri bir düşünün. Örneğin yemek ile ilgili memnuniyet yok­sa, bu durum çalışanları fazlaca olumsuz etkiliyor. Veya dinlenme alanları yeterli değil ise bu durum da yine temel ihtiyaç giderilmediği için çalışanlar tarafından sürekli eleştirilerek, olumsuz yorumlar ve mutsuzlukla sonuçlanıyor.

Piramidin ikinci basamağında Güvenlik ihtiyacı yer alıyor. Kişilerin güven duygu­su, ailesi, sevdikleri için güvende hisset­mesi, kaos, karışıklıklardan kendini ve ai­lesini uzak tutma eğilimi, hayatını devam ettirebilecek bir iş, ahlaki değerlerinin korunduğu bir yaşam olarak açıklanabi­lir. Çalışanlar kurumlarına güvenmek is­terler, kendi değerleri ile kurum değerleri ne kadar paralel ise o işyerinde uzun yıl­lar çalışabilirler. İş, çalışanın ailesi için de güvende hissettiriyorsa örneğin, aileyi de kapsayan sağlık sigortası veya aile birey­lerine sunulan ayrıcalıklar gibi, bu durum da çalışanı olumlu yönde etkiliyor ve bağ­lılığına gözle görülür katkı sağlıyor. Ah­laki değerlere duyarlı kurumlar, örneğin dini ve milli bayramlarda kutlama yapan, bazen hediye veya paketler ile çalışanını önemsediğini gösteren kurumlar bir adım önde oluyorlar.

Maslow’a göre her bir ihtiyaç basama­ğındaki ihtiyaçlar giderildiğinde, bir üst basamaktaki ihtiyaçlara gereksinim du­yulmaya başlanıyor.

Önümüzdeki haftalarda piramidin diğer basamaklarına da iş hayatı penceresinden bakıyor olacağız.