Güneşi iyi sağmak...
Meseleye ülke dışından, küresel ve bölgesel ölçekte bakılınca Türkiye, güneş enerjisi yatırımlarının hızla artacağı önde gelen pazarlar arasında gösteriliyor.
Bu görüşü biz de paylaşıyoruz. Ancak başka alanlarda olduğu gibi, güneş santrali yatırımının furya haline gelmesi, birtakım sağlıksızlıklara davetiye çıkaracaktır. Bu yüzden, özellikle yatırımcıların dikkatli olmasında yarar var.
Elbette herkes kendisini dikkatli davranmak zorunda hissedecektir. Zira bu işe dünyanın parasını yatıracaktır ve geri dönüşünü olabildiğince erken tarihte almak isteyecektir.
Yine de kritik bir konuyu anlatmakta yarar var. Bunu önemsiyoruz, çünkü sağlıksızlığın işaretleri şimdiden gelmeye başladı. Bunları ne kadar erken görüp, ne hızda önlem alınırsa o kadar iyi.
Peki nedir bu ucu görünen sağlıksızlık işareti? Aslında bilinmedik bir şey değil. Teorik olarak iyi ekipman seçimi, iyi konumlandırma, güvenilir kurulumcu tercihlerinin, yapılacak GES'lerin performansının yüksek ve dolayısıyla yatırımın geri dönüş süresini kısaltacağını herkes biliyor.
Birkaç aydan bu yana, Türkiye'de kurulu güneş enerjisi santrallerinin performansını takip edebilmek amacıyla bir veri seti oluşturmaya çalışıyorduk. Sağı solu aradık, tanıdıklara sorduk, farklı yerlerden değişik rakamlar elde ettik. Aradık taradık, eksik bilgileri tamamladık. Sonunda, bu konuda değerlendirme yapmaya değecek mini bir veri seti ortaya çıkarmış olduk.
Ve işte size küçük bir Türkiye GES performans durum raporu:
Elimizde Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden birbirine yakın kurulu güçteki güneş santrallerinin elektrik üretim rakamları var. Bunları karşılaştırıyoruz. Ancak sağlıklı bir karşılaştırma için, aynı bölgedeki hatta aynı mevkideki santralleri eşleştiriyoruz.
Gördüğümüz şu: Aynı bölgede, aynı ışınım süresine sahip, aynı kurulu güçteki GES'ler arasında ciddi üretim farklılıkları var. Örneğin, 1 MW'liki kurulu güce karşılık üretilen elektrik, bir GES'te 160 bin kWh iken bir başkasında 180 bin kWh olarak görülüyor. Çok daha yüksek ve çok daha düşük rakamlar da var ama sağlıklı bir karşılaştırma ortaya koyabilmek için 160-180 bin kWh aralığını ele almanın daha doğru olacağını söyleyebiliriz.
Biz bu GES'lerin hangisi için ne kadarlık bir yatırım harcaması yapıldığını bilemiyoruz. Ama bunu da üç aşağı beş yukarı birbirine yakın kabul ediyoruz. Bu durumda, aynı özelliklere sahip santrallerin kendilerini amorti etme süreleri arasında birkaç yıllık farklılıklar çıkabileceğini söylemek hiç de yanlış olmaz.
Peki bu kadar büyük farklara yol açan nedir?
İşte bundan sonrasını arayıp bulmak yatırımcıların işi. Öyle ya, parayı onlar koyduğuna göre, bunu en kısa sürede geri alabilmek için en iyi lokasyon seçimini yaparak, en kaliteli ekipmanı olabilecek en düşük fiyata alarak, en iyi kurulumcu firmaya iş yaptırarak, kalifiye eleman çalıştırarak muhtemel en yüksek performansı yakalamak da onların işi...
Son söz: Süt satıp para kazanmak isteyen bir mandıracı, iyi sağamayacağı ineği satın almaz herhalde. Bu durumda güneşten iyi elektrik sağamayacaksanız siz de GES yatırımına kalkışmayın...