“Güneş enerjisi yatırımları tabana yayılırsa büyür”

Güneş enerjisine yönelik yatırımlar son dönemde hız kazandı, şimdi çatılara kadar inme dönemi başladı. Solarbaba tarafından bu hafta Ankara’da düzenlenecek “Güneş Enerjili Çatılar Çalıştayı”nda işte bu konular tartışılacak.

Geçtiğimiz günlerde, Solarbaba Kurucusu Ateş Uğurel ile sohbet etme fırsatı buldum… “Solarbaba” ilginç bir isim aslında, ama üstlendikleri misyona da uygun galiba… Uğurel, “Solarbaba olarak 150 kurumsal üyemiz ve aylık ortalama 4,5 milyon okunma oranı ile 1996 yılından beri başta güneş enerjisi olmak üzere temiz enerji kaynaklarının yaygınlaşması için çaba harcıyoruz” diyor”. Kurumsal üyeler daha çok güneş başta olmak, yenilenebilir kaynak üzerine çalışan şirketler. 9 Kasım Perşembe günü EIF (Energy Is Future) bünyesinde “Güneş Enerjili Çatılar Çalıştayı” düzenliyorlar. Zorlu Enerji sponsorluğundaki organizasyona yaklaşık bin 400 kişinin katılmasını bekliyorlar.

Güneş enerjisi tabana yayılmalı

Güneş enerjisi konusunda yatırımlar, hükümetin son dönemde çıkardığı kanunlar ve açtığı ihalelerle hız kazandı. Şimdi bu yatırımları aslında bireylerin çatılarına kadar indirme hedefi var. Ama görünen kadarıyla bu sistemin işlemesinde de sorunlar yaşanıyor. Ateş Uğurel şöyle diyor: “Güneş enerjisi büyük ölçekli yatırım yapılacak bir kaynak değil. Tabana yayılması lazım. Blockchain çok popüler oldu. Güney Afrika gibi bölgelerde de çok yapılıyor. Güneş jetonu veriliyor size ve bunu para gibi kullanabiliyorsunuz. Bunun bir değeri oluyor ve alışverişte kullanıyorsunuz. Çatıdan daha çok üreten daha çok jeton kazanıyor, borçlanabiliyorsunuz. Blockchain, dijital bir noter gibi… Bu tür çözümlere kadar her konuyu değerlendirmemiz gerekiyor”.

Çatılarda ikili sözleşme yasak

Solar Baba Kurucusu Ateş Uğurel çatılarda güneş paneli kurulmasının önünün açılmasına rağmen sorunlar yaşandığını söylüyor. Uğurel şunlara dikkat çekiyor: “Çatılarda ikili sözleşme yasak. Bir şirket, 10 bin apartmanı alsın, sistemi de kendi kursun, insanlar hiç para ödemesin ve şirket de güneş elektriğini de birkaç kuruş daha düşük bir fiyat vererek satsın. Buna imza atmayacak kim çıkar? 12 sene sonra da sistemi tüketiciye versin, amorti ettikten sonra ve böylece elektriğin maliyeti de 15 kuruşa düşecek, amorti ettiği için ama maalesef ikili sözleşme çatılarda yasak”.

Enerji ve Maliye Bakanlığı anlaşmalı

Çatılar konusundaki diğer engelleri de Ateş Uğurel şöyle anlatıyor: “Çatı konusunda şöyle bir engel var. Enerji Bakanlığı’nın yanı sıra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı da bu işin içinde, çünkü çatısına güneş paneli kuran kişi ürettiği elektriği ne yapacak? Dolayısıyla bir mahsuplaşma sistemi gelmesi gerekiyor burada. Şu anda ticari mükellef değilseniz, birey olarak çatınıza bir mini GES kurmanın hiçbir fizibilitesi yok. Hobi olarak yapılabilir ancak, amortisman hesabını da yapmazsınız”.

Çözüm yolu mahsuplaşma

Bu konuda çözüm yolu mahsuplaşma olabilir gibi görünüyor: “Mahsuplaşma konusunda da Maliye Bakanlığı devreye giriyor. Vergi devreye giriyor. Yıllık mahsuplaşma istiyoruz biz… Bu sektörün en büyük problemi şu anda bu… ‘Yıl sonunda benim borcum varsa ödeyeyim, alacağım varsa da alayım. Bir sonraki seneye beyaz sayfayla başlayalım’ diyoruz. Bürokratik mevzuatsal bir kaotik ortam var. Dünyada da böyle ilerlemiş bu süreç…

Güneşin kaderi değişebilir

Kentsel dönüşüm fırsatını bizim kaçırmamamız lazım. Kentsel dönüşüm mevzuatının içine eklenebilecek bir cümleyle güneşin kaderi değişir. “Yeni ruhsat alacak binaların çatısında örneği 2 kilovat güneş paneli olması zorunludur veya metrekarenin yüzde 50’si güneş paneliyle kaplanacak” şeklindeki bir cümleyle her şey değişebilir. Türkiye’de bir bina bittikten sonra güneş paneli kurmak çok zor. Bina yapılırken güneş paneli yapılırsa, hesaplamalarımıza göre bu binanın maliyetini sadece yüzde 0.5 etkiliyor. Bu müteahhit için hiçbir şey. Müteahhit bunu apartmanını satarken bir reklam aracı olarak da kullanabilir. ‘Benim apartmanım güneş enerjili ve asansörümüzün elektriği 40 yıl boyunca güneşten gelecek’ diyebilir. Güneş bu şekilde çok rahat entegre edilebilir.