Gümrükte uzlaşma başladı

12 / 02 / 2010 tarihine yayınlanan makalemde, Gümrükte uzlaşma sisteminin torba yasada yer aldığını belirtmiştim. Nitekim. Gümrük Kanunu'nun 244'üncü maddesi değiştirilerek bu sistemin getirilmiş olduğunu da 25 / 06 / 2011 tarihli makalemde de belirttim.

Yeni düzenlemeye göre; uzlaşman konusu; beyan ile gümrük idaresince yapılan tespit sonucunda belirlenen farklılıklara ilişkin tebliğ edilen gümrük vergileri alacakları ile bu Kanunda ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen cezalar oluyor.

Yönetmeliği göre; Alacak, Gümrük Kanunu'nu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve gümrük idarelerince tahsili gereken gümrük vergileri ile para cezaları olarak tanımlanıyor.

Uzlaşmanın kapsamı şöyle belirtiliyor

1) Beyan ile gümrük idaresince yapılan tespit sonucunda belirlenen veya gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilen farklılıklara ilişkin tebliğ edilen gümrük vergileri alacakları ile Kanunda ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen cezaların tümü uzlaşma kapsamındadır.

2) Uzlaşmaya konu alacaklar hakkında, yükümlü veya ceza muhatabı tarafından, söz konusu eksiklik veya aykırılıkların;

a) Kanun hükümlerine yeterince nüfuz edememekten veya Kanun hükümlerini yanlış yorumlamaktan kaynaklandığı,

b) İhtilaf konusu olayda yargı kararları ile idarenin görüş farklılığının olduğu,hususları ileri sürülerek uzlaşma talebinde bulunulabilir.

3) Yükümlü tarafından yapılan beyanın;

a) İlgili gümrük idaresi tarafından kontrolü,

b) İkinci muayeneye yetkili görevliler tarafından kontrolü,

c) İkincil kontrol,

ç) Sonradan kontrol,

kapsamında denetlenmesi sonucu ek tahakkuku yapılarak yükümlüye tebliğ edilen gümrük vergi alacakları ile kesilen ve muhatabına tebliğ edilen para cezalarının tümü uzlaşma kapsamındadır.

Uzlaşmaya konu olabilecek alacaklar şöyle sıralanıyor

1. Gümrük vergileri

- Gümrük Vergisi

 - İlave Gümrük Vergisi

- Tek ve Maktu Vergi

 - Dampinge Karşı Vergi

 - Subvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi

 - Katma Değer Vergisi

 - Özel Tüketim Vergisi

 - Ek Mali Yükümlülük

 - Toplu Konut Fonu

 - Tütün Fonu

 - Ek Fon

 - Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu

 - Çevre Katkı Payı

 - Telafi Edici Vergi(İhracat)

- TRT bandrol ücreti (Ticari olmayan eşya için)

2. Para cezaları

 Kanun Adı  Maddeleri

 4458 sayılı Gümrük Kanunu  234, 235, 236, 237, 238, 239, 241

 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesine Hakkında Kanun  4

 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu  51

 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu  16

Görüldüğü gibi, yükümlü veya ceza muhatabı tarafından, söz konusu eksiklik veya aykırılıkların; Kanun hükümlerine yeterince nüfuz edememek, Kanun hükümlerini yanlış yorumlamak, yargı kararları ile idarenin ihtilaf konusu olayda görüş farklılığının olduğunu ileri sürmek, şeklinde belirtilmesi suretiyle sistemden yararlanmaları yolu açılmış oluyor.

Uzlaşma talebinde bulunulması halinde, itiraz veya dava açma süresi duracağı, uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde de sürenin kaldığı yerden işlemeye başlayacağı, sürenin bitimine üç günden az kalmış olması halinde ise sürenin üç gün uzayacağı ve uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde yeniden uzlaşma talebinde bulunulamayacağı, anlaşılıyor.

Gümrük uzlaşma komisyonlarının tutacakları uzlaşma tutanaklarının kesin olduğu ve gereğinin idarece derhal yerine getirileceği, Yükümlü veya ceza muhatabının, üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit olunan hususlar hakkında dava açamayacağı belirtiliyor.

Uzlaşma yönetmeliği kapsamında yapılacak uzlaşma taleplerinin, gümrük uzlaşma komisyonları tarafından değerlendirileceği belirtiliyor.

Yönetmelikle, rakamsal büyüklükler dikkate alınarak yerel ve merkezi uzlaşma komisyonları kurulmuş oluyor.

Burada önemli olan, komisyonların çalışma usulleridir. Mükellefe "Tarhiyat öncesi uzlaşma" ve "Denetim öncesi uzlaşma" gibi haklar verilmek suretiyle, inceleme yapılmadan firmanın kendiliğinden matrah artırımı yapmasına ve/veya eksik kıymet bildirimi vb. konularda bildirimde bulunarak uzlaşma yapılmasına olanak sağlanması yarlı olur şeklindeki düşüncemi önceki makalemde belirtmiştim.

Keza; denetim elemanlarınca yapılan sonradan kontrol denetimleri neticesinde ilgili firma ve mükelleflere vergi salınmasına ve ceza kesilmesine sebep olan çeşitli konularda, denetim elemanın firmayı incelemeye başlamasından önce, mükellefe "Tarhiyat öncesi uzlaşma" ve "Denetim öncesi uzlaşma" gibi haklar verilmek suretiyle, inceleme yapılmadan firmanın kendiliğinden matrah artırımı yapmasına ve/veya eksik kıymet bildirimi vb. konularda bildirimde bulunarak uzlaşma yapılmasına olanak sağlayacak düzenlemelerin yapılmasının, hem Hazine'nin gelirini artırmasında, hem de idarenin işleyişinin etkinliğinin arttırılmasında yarar sağlayacağını ifade etmiştim.

Netice olarak; çok yararlı olacak bu sistemin işletilmesinde bilgi bankasının oluşturulmasının yanı sıra yukarıda belirttiğim önerilerin de bir gün dikkate alınacağını umuyorum. Görünen köy kılavuz istemez misali nasılsa tekrarlanacaktır diye düşünüyorum.