Gümrükte onaylanmış kişi statü mevzuatı yenilendi
16/01/2010 tarihine yayınlanan makalemde Dış ticarette onaylanmış kişi statüsünün sağladığı avantajlar, sorunlar ve cezalar belirtilmişti.
O tarihlerde sistemin dayandığı Gümrük Kanunu hükümleri aynı olmakla birlikte 2 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği'ne (Basitleştirilmiş Usul) göre ayrıntılı düzenlemeler işlemekte idi.
Ancak; 20 Ağustos 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 5 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği (Basitleştirilmiş Usul) ile sistem yeniden düzenlendi ve özellikle C sınıfı OKS belge sahiplerine bazı kolaylıklar getirildi.
Yapılan düzenlemede sistemin amaçları; eksik belge ile beyan, kısmi teminat, götürü teminat, mavi hat uygulamasından yararlanma uygulamaları ve basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme ve vize etme uygulamalarından yararlanmak olarak sıralanıyor.
Burada özellikle; eşyanın belge kontrolüne veya muayeneye tabi tutulmadığı hat olarak adlandırılan Mavi Hat uygulaması OKS belge sahiplerine çok önemli avantajlar sağlıyor. Gümrük işlemleri hız kazanmış oluyor. Kırmızı Hat uygulamasına tabi tutulmadığı için boşaltma-yükleme vb. masraflardan kurtulan mükellef hem zamandan hem de maliyetten avantajlar sağlamış oluyor. Neticede; bu belgelere sahip olan firmalar muteber firma olarak kabul ediliyor.
Sistemin uygulama detayları ise; 25/08/2011 tarihinde yayınlanan 2011/42 sayılı genelge ekinde yer alan rehberde belirtilmiş bulunuyor.
Buna göre; A, B, C şeklinde sınıflandırılan Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesi alabilmek için öncelikle yetkilendirilmiş gümrük müşaviri ile bir sözleşme yapmak gerekiyor. Sözleşme tarihi bir nevi milat oluyor. Bu tarihten önceki veriler dikkate alınıyor.
Yetkilendirilmiş gümrük müşaviri kendisine ibraz edilmesi gereken belgeleri inceleyip, müracaat sahibinin Gümrük Yönetmeliği ve 5 Seri Nolu Tebliğ'de belirtilen genel ve özel koşulları taşıyıp taşımadığını tespit ettikten sonra, incelediği belgelerdeki bilgileri bir rapora bağlıyor ve raporu müracaat sahibine veriyor.
YGM'ye ibrazı zorunlu olan belgeler ise şöyle belirtiliyor:
a) Tebliğin EK-1'inde yer alan OK1 tespiti talep formu,
b) EK-2'de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenerek ticaret sicil memurluğuna onaylatılmış ticaret sicil kayıt bilgileri formu,
c) Gümrük Yönetmeliği'nin 23'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kişiler için, aynı bentte sayılan suçlardan hüküm giymediklerine dair OK1 tespiti için tespit sözleşmesi yapıldığı tarihten geriye dönük en geç iki ay içerisinde resmi kuruma verilmek üzere alınan adli sicil belgeleri asılları ile bu şahıslardan sürekli olarak yurtdışında ikamet eden yabancı uyruklular için Gümrük Yönetmeliği'nin 23'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlardan hüküm giymediklerine dair ilgili kişi ya da yönetim kurulu başkanı tarafından imzalanmış, EK-3'te yer alan örneğe uygun taahhütname asılları,
ç) Türkiye genelinde kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmadığının tevsikine ilişkin olarak, OK1 tespiti için tespit sözleşmesi yapıldığı tarihten geriye dönük en geç bir ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (devredilen Sosyal Sigortalar Kurumu) "e-borcu yoktur" uygulaması içerisinde yer alan ihale konusu olmayan işlerle ilgili "e-borcu yoktur belgesi" seçeneğinden alınmış, tüzel kişiler için ticaret unvanı ve vergi numarasını, gerçek kişiler için ise ad ve soyadı ile TC kimlik numarasını, ilgili kurumca elektronik ortamda üretilen bar-kod ve referans numarasını, belgenin internet üzerinden alındığı tarihi, saati ve sorgulamanın Türkiye genelinde yapıldığına ilişkin bilgileri gösteren ihale konusu olmayan işlerle ilgili "e-borcu yoktur belgesi" ya da tebliğ EK-4/A'da yer alan örneğe uygun form ile Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilgili birimlerinden başvuru tarihinden geriye dönük en geç bir ay içerisinde alınan yazı aslı,
d) Bağlı bulunulan vergi dairesi ile nakil gelinen vergi dairelerinden OK1 tespiti için tespit sözleşmesi yapıldığı tarihten geriye dönük en geç iki ay içerisinde alınan vergi mevzuatı gereğince kesinleşmiş vergi borcu bulunmadığını gösterir yazı aslı,
e) Bağlı bulunulan ihracatçı birliği kayıtlarına göre, ilgili mevzuat çerçevesinde performans ve güvenilirliğinin onaylandığını gösterir Türkiye İhracatçılar Meclisi veya bağlı bulunulan ihracatçı birliğince EK-5'te yer alan örneğe uygun olarak, OK1 tespiti için tespit sözleşmesinin yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem için ayrı ayrı düzenlenmiş performans ve güvenilirlik formu asılları,
f) Gümrük Yönetmeliği'nin 23'üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde öngörülen imalatçı, Ar-Ge merkezi veya bakım onarım faaliyeti yürüten ticari hava taşımacılığı şirketi olma koşuluna dair aşağıda belirtilen belgelerden birinin aslı veya verildiği kurum ya da noter tarafından onaylı örneği:
1) Üretim yerinin bulunduğu ildeki Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının il müdürlüğünce düzenlenmiş sanayi sicil belgesi veya kayıtlı bulunulan sanayi ve/veya ticaret odasından alınan onaylı kapasite raporu,
2) İlgili mevzuat uyarınca kapasite raporu düzenlenmesinin mümkün bulunmadığı durumlarda, bağlı bulunulan sanayi ve/veya ticaret odasınca düzenlenip onaylanacak, firmanın kullandığı makinelerin toplam gücü (BG), işçi sayısı ve üretim miktarı bilgilerini içerir ekspertiz raporu,
3) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen Ar-Ge merkezi belgesi,
4) Ticari hava taşımacılığı faaliyeti yürüten kişiler için, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nce verilen tamir, bakım, onarım faaliyetine ilişkin belge,
g) Son iki yıl esas alınmak suretiyle başvuru sahibinin mali yapısının incelenmesi sonucunda yeminli mali müşavir tarafından karşılaştırmalı olarak hazırlanan ve olumlu olarak sonuca bağlanan EK-6'da yer alan örneğe uygun rapor aslı veya noter onaylı örneği,
ğ) Sigortalı çalışan sayısının tevsikine ilişkin olarak, EK-4/B'de yer alan örneğe uygun form ile Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden OK1 tespiti için tespit sözleşmesi yapıldığı tarihten geriye dönük en geç bir ay içerisinde alınan yazı aslı,
h) Güncel imza sirküleri aslı ya da örneği.
Kuşkusuz bu belgelerden bazıları talep edilen belge sınıfına göre aranmayabiliyor. Keza; aynı nedenlere dayalı olarak özel koşullar da söz konusu oluyor.
Yeni düzenleme ile: YGM kendisine ibraz edilen belgelerin doğruluğundan sorumlu tutuluyor (ki bu konu biraz abartılı olarak duruyor). Bir ay içinde rapor yazması zorunlu tutuluyor.
YGM raporunu yazıp müracaat sahibine veriyor. Müracaat sahibi de kendisinin bizzat ibraz etmesi gereken belgelerle birlikte YGM raporunu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri'ne veriyor.
Bu belgeler şöyle sıralanıyor:
a) Tebliğ EK- 9'da yer alan başvuru formu,
b) YGM Raporunun aslış
c) Onaylanmış ihracatçı yetkisinin talep edilmesi halinde, tebliğin 10 numaralı ekinde EK yer alan onaylanmış ihracatçı yetkisi için tespit formu ve taahhütname,
d) Götürü teminat uygulamasından yararlanma hakkının talep edilmesi halinde, EK-11'de yer alan götürü teminat başvuru formu.
Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri, eksik belge bulunduğunu tespit ederse süre vererek müracaat sahibinden bunları tamamlamasını istiyor. Götürü teminat talebi dışındaki işlemler 10 gün içinde incelenip sonuçlandırılıyor. Götürü teminat talebi durumunda da hesaplama yapıldıktan ve teminat mektubu alındıktan hemen sonra işlemler bitiriliyor.
Bir başka önemli adım da E-OKS Belgesi konusunda atılmış oluyor. Keza; adına statü belgesi düzenlenen kişi veya kurumca talep edilmesi halinde, statü belgesinin sınıfı, ticaret unvanı ve adres bilgileri Bakanlık internet sayfasında da yayınlanabiliyor.
Netice olarak gümrük yönetmeliğinde ve 5 seri nolu tebliğde belirtilen genel ve özel koşulları sağlayan şirketler gerekli olan belgeleri ibraz ettikten sonra sahip olacakları OKB belgeleri sayesinde; eksik belge ile beyan, kısmi teminat, götürü teminat, mavi hat uygulamasından yararlanma uygulamaları ve basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme ve vize etme uygulamalarından yararlanmak suretiyle diğer şirketlerle rekabette bir adım öne geçmiş olurlar.