Gümrükte idari para cezalarında tarihe dikkat!

Gümrük sisteminde idari para cezalı şöyle sıralanıyor;

Gümrük Kanunu'nun 234, 235 236 ve 238. maddeleri, KDV Kanunu'nun 51. maddesi, ÖTV Kanunu'nun 16. maddesi ve Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu'nun 4. maddesi kapsamındaki para cezaları. Gümrük vergileri alacağına bağlı idari para cezalarının zamanaşımı, bu idari para cezalarına ilişkin gümrük vergilerinin zamanaşımına tabidir. Yani 3 yıldır.

İdari para cezalarının dayanağı 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'dur. Her ne kadar Gümrük Kanunu'nda yapılan değişiklikle eskiden Kabahatler Kanunu'na göre nispi idari para cezalarına ilişkin 8 yıl olarak uygulanan ''soruşturma zamanaşımı'' süresi Gümrük Kanunu'nu kapsamına alınarak 3 yıla indirilmişse de bu sadece zamanaşımı için geçerlidir. Yani, nispi idari para cezaları için zamanaşımı dışında kalan hükümlerde Kabahatler Kanunu'na bakılacaktır.

Sayılı Kabahatler Kanunu'nun zaman bakımından uygulamayı düzenleyen 5. maddesine göre, işlendiği sırada kabahat sayılmayan, ancak sonradan yapılan düzenleme ile kabahat kapsamına alınan bir fiil için idari yaptırım uygulama imkanı bulunmadığı gibi işlendikten sonra yürürlüğe giren bir kanun ile kabahat olmaktan çıkarılan bir fiil nedeniyle de fail hakkında yaptırım uygulanamaz. Bu kapsamda alınmış olan yaptırım kararı iptal edilir. Uygulanmış ve infaz edilmiş yaptırımlar için ise herhangi bir işlem yapılamaz.

Gümrük idareleri tarafından çıkartılan vergi aslına bağlı nispi para cezalarında gümrük idaresi vergi aslına bağlı nispi para cezasını 11 Nisan 2013'ten sonraki ağırlaştırılmış kanun maddeleri üzerinden hesaplayarak gönderdi ise kabahatin işlendiği veya ihmalin gerçekleştiği tarihe bakılması gerekiyor. 

Kabahatler Kanunu'nun ''Kabahat, failin icrai veya ihmali davranışı gerçekleştirdiği zaman işlenmiş sayılır'' hükmü gereğince kabahat, vergi aslına bağlı idari para cezaları açısından ihmali eylemin gerçekleştiği tarihtir. (Örneğin; G.K 234. maddeye göre beyanname tescil tarihi, G.K 238'e göre ise geçici ithal eşyasının verilen süre sonunda yurt dışı edilmediği tarihtir). Gümrük idarelerinin düzenlediği ceza kararlarında bu icrai veya ihmali davranışın gerçekleştiği tarihler dikkate alınmalı ve bu tarihlerdeki Gümrük Kanunu'nun lehinize olan hükümleri uygulanmalıdır. Bu yapılmayıp da 11 Nisan 2013 sonrası ağırlaştırılmış hükümler uygulanıyor ise buna itiraz hakkınız vardır. 

Birkaç örnek verelim; 

- Kabahat fiilinin gerçekleştiği ihmal tarihi 2012 yılı olmasına ve bu tarihteki Gümrük Kanunu'nun 238. maddesinin geçerli maddesi sadece ''gümrük vergilerinin iki katı'' cezai hüküm içermesine rağmen tarafınıza gönderilen para cezası kararında 11 Nisan 2013 sonrası değişen ''gümrüklenmiş değerin iki katı'' şeklinde ceza tatbik edilirse itiraz edilebilir.

- Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal ettiğiniz bir eşyayı yurt dışı etmeniz gereken tarih (ihlal tarihi) 2013 Ağustos olsun. Gümrük idaresi bu durumda GK 238'e göre gümrüklenmiş değerin iki katı para cezasını uygular ve bu durumda “11 Nisan 2013 öncesi kanun maddesi lehimedir” denilemez. 

Önemli olan olayda ihmalin gerçekleştiği tarihe bakmak oluyor. Gürcan Akkoç meslek deneyimiyle durumu böyle özetlemiş bulunuyor.