Gümrükte cezasız beyan mümkün
Gümrük Yönetmeliği'nin 53/5'inci maddesinde yer alan gümrük kıymeti veya KDV matrahına girmesi gereken ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurlarının durumu istisnai kıymetle beyan durumlarından farklıdır.
Gümrük Yönetmeliği'nin 53'üncü maddesinin 1,2,3,4 ve 6 ıncı fıkraları tescil anında mevcudiyeti bilinmesine rağmen rakamsal olarak tescilden sonra belli olacak kıymet unsurlarına ilişkin istisnai kıymet beyanının ve buna ilişkin tamamlayıcı beyanın nasıl yapılacağını düzenlerken , 53/5'inci maddesi ise tescil anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan gümrük kıymeti ve KDV matrahı unsurlarına ilişkin bir düzenlemedir.
Yani, Gümrük Yönetmeliği'nin 53/5'inci maddesi kapsamında beyan edilecek gümrük kıymeti ve KDV matrahı unsurları arızi olarak ortaya çıktıkları için Gümrük Yönetmeliği'nin 53'üncü maddesinin diğer fıkralarında yazılı "istisnai kıymetle beyan usulü"' ile ilgisi yoktur.
Tescil anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan bir gümrük kıymeti ve KDV matrahı unsuru için Gümrük Yönetmeliği'nin 53'üncü maddesine göre gümrük idaresine zaten bir ön başvuru yapılması mümkün olamaz. Öğrenildiği ayı takip eden 26'ncı günü akşamına kadar beyan edildiğinde gümrük idaresi "önceden istisnai kıymete ilişkin bir başvurun yok!" dememeli ve 234/3'de yazılı cezai durumu uygulamaksızın sadece beyan edilen gümrük kıymeti ve KDV matrah unsurunun vergilerini almalıdır.
Gümrük Yönetmeliği'nin 53/5'inci maddesinde; "İthal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları için, en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulur ve vergileri de aynı süre içinde ödenir" deniliyor.
Bu kapsamda değerlendirilebilecek olan gümrük kıymeti ve matrah unsurları için 53'üncü maddenin diğer fıkralarındaki gibi tescil tarihinde mevcudiyeti bilinemeyeceğinden bunlar için de en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar beyanda bulunulabileceğini ve vergileri de aynı süre içinde (cezasız) olarak ödenebileceğini anlaşılıyor.
Yalnız şu varki; Hangi kıymet ve matrah unsurlarının Gümrük Yönetmeliği 53/5 kapsamına girebileceği çok iyi etüd edilmeli ve en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın 26'ncı günü akşamına kadar gümrük idaresine tamamlayıcı beyan şeklinde beyanda bulunulup vergileri de aynı süre içinde ödenmelidir. Aksi halde Gümrük Yönetmeliği 53/5 kapsamında değerlendirilebilecek bir kıymet ve matrah unsuru olsa dahi bu belirtilen süreden sonra gümrük idaresine yapılacak kendiliğinden bildirim Gümrük Kanunu 234/3 kapsamında ayrıca ceza da gerektirir. Bu konuda uzman olan Gürcan Akkoç’un görüşleri yerinde görünüyor