Gümrükte beyan edilmesi gereken kıymete neler eklenmeyecek?

Gümrük kıymeti, oldum olası sorun yaratan bir konu olarak kendisini sürekli gösteriyor. Bu konuda uluslararası ticaretin gelişmişlik boyutu ve yaygınlaşması soruna hergün yeni yorumlar getirilmesini gerektiriyor. Esasen Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın VII. Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşmaya göre kıymet belirlenmesi gerekiyor. Bunun yansımasını Gümrük Kanunu’nda görüyoruz.

Eşyanın gümrük idaresine beyan edilen kıymetini düzenleyen Gümrük Kanunu’nun 24-31. maddeleri ile Gümrük Yönetmeliği’nin 43-57. maddeleri DTÖ Kıymet Anlaşması’na uygun olarak hazırlanmış bulunuyor. Ayrıca kıymet ile ilgili olarak çıkarılan gümrük genel tebliğleri ve genelgelerde yer alan hükümler uygulamayı şekillendiriyor.

İthal eşyasının gümrük kıymetinin, eşyanın satış bedeli olarak şekillenmesi gerekiyor. Satış bedeli, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak tanımlanıyor. Gerçekte ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken toplam ödemeler olarak belirleniyor. Dış ticaret konusu eşya kıymeti belirlenirken, iskonto, komisyon ödemeleri, royalti ve lisans ücretleri, ambalaj ve kap bedelleri, hasıla transferleri ile üretim desteği ödemeleri kıymete belirli koşullarda gümrük kıymetine ilave edilmesi gerekiyor.

İthal eşyası için yurtiçi nakliye ve sigorta giderleri, ithalattan sonra yapılan inşa, kurma, montaj, bakım veya teknik yardıma ilişkin giderler, bir finansman anlaşması uyarınca alıcı tarafından üstlenilen faiz giderleri, ithal eşyasının Türkiye’de çoğaltılması hakkı için yapılan ödemeler, satın alma komisyonları, Türkiye’de ödenecek ithalat vergilerinin gümrük kıymetine ilave edilmemesi gerekiyor.
İthal eşyasının gerçekte ödenen veya ödenecek fiyatına dahil olmayan giderlerle ilgili olarak her somut olayın tüm detayları ile irdelenmesi giderlerin neye ilişkin olduğunun doğru bir şekilde ortaya konulması uzmanlık isteyen bir iş olarak gözüküyor. Zira vergi adaletinin sağlanabilmesi ve şirketler arasındaki rekabetin adil olması bakımından gümrük kıymetinin doğru bir şekilde beyan edilmesi ya da doğru bir şekilde belirlenmesi zorunludur.

Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Haldun Yağan’ın yayınlarında belirttiği gibi; vergilendirme ile ilgili mevzuat düzenlemelerinin açık, net, tartışmadan uzak bir şekilde hazırlanması, kurallara uyumun idarece titizlik ve kararlılıkla takip edilmesi, kamu idaresinin tartışmalı konuları kısa süre içerisinde çözümleyerek ilgililere duyurması, tartışmalı konularda tüm paydaşların görüşlerinin alınarak kesin ve net bir şekilde kararlara varılması ‘güvenli ve kolay ticaret’ hedefine ulaşılması için elzemdir.