Gümrükte avantajlı sistem: Takas
Türkiye ithalatında kullanılan ödeme şekillerinin çokluğu biliniyor. Bir kere, mal bedelinin ödenmesinde vade söz konusu olduğunda ithalat aşamasında alınan vergilere ek olarak %6 oranında Kaynak Kullanımını Destek Fonu (KKDF) alınıyor. Doğal olarak bu rakam diğer vergilerin matrahına girerek maliyetleri oldukça arttırıyor.
Dış ticaretle uğraşan birçok şirket, bu maliyetin altına girmekle peşin ödeme maliyetine katlanmak arasında hesaplar yapaduruyorlar. Neticede bu maliyetler dolaylı yoldan tüketicilere yansımış olmaktadır. Kuşkusuz, yerli üretimin korunması açısından da bir araç olarak kullanılmaktadır.
Bu arada, yeni bir uygulama yapılıyor. Daha doğrusu, uygulamaya açıklık getirilmiş oluyor. Gümrükler Genel Müdürlüğü bir genelge yayınlayarak uygulamadaki tereddütleri gidermiş oluyor.
Şöyle ki;
12/05/1988 tarihli ve 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) hakkında Kararnameye ilişkin 6 Sıra no.lu Tebliğ’in 3'üncü maddesinin 12 numaralı bendinde takas, fon kesintisi yapılmayacak işlemler arasında sayıldığına dikkat çekiliyor.
Takas ve Bağlı Muamele Yoluyla Yapılacak İhracata İlişkin 2006/4 seri nolu Tebliğ, İhracat 2008/10 sayılı Tebliğ ile yürürlükten kaldırıldığından halihazırda takasa ilişkin ithalat ve ihracat işlemlerinin takibinin nasıl yapılacağına dair usul ve esasları düzenleyen bir mevzuatın bulunmaması nedeniyle, doğal olarak takas yoluyla ticarete ilişkin işlemlerde KKDF istisnası uygulanamıyor.
Fakat, bankacılık sisteminin kullanılmadığı veya kullanılamadığı durumlarla sınırlı ve bu ülkelerle yapılan ticarete mahsus olmak üzere, ödeme şeklinin takas olarak beyan edildiği hallerde, bazı şartların yerine getirilmiş olması halinde KKDF kesintisi yapılmayacağı belirtiliyor.
Bu şartlar şöyle sıralanıyor:
1. Takas işleminde tarafların aynı gerçek veya tüzel kişi olması,
2. Takas işlemine ilişkin ithalat ve ihracat işleminin aynı gümrük müdürlüğünden yapılması,
3. Takas işlemi gerçekleştirileceğinin ithalat ve ihracat işlemlerinin yapılması planlanan gümrük müdürlüğüne formatı belli bir dilekçe ile bildirilmesi,
4. Takasa ilişkin sözleşmenin (Takas sözleşmesinin ithal ve ihraç edilecek eşyanın cinsini, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunu, miktarını, birim fiyatını, toplam değerini ve sözleşme süresini içermesi gereklidir.) aslı ve yeminli tercüman tarafından yapılan Türkçe çevirisinin dilekçeye eklenmesi,
5. Takas işlemi kapsamında yapılan ithalatlarda KKDF tutarı için 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 202'inci maddesi çerçevesinde teminat verilmesi,
6. Eşya ihracatının önce yapılması halinde, ilk ihracat beyannamesinin tescil tarihinden itibaren 3 ay içerisinde takas işleminin tamamlanması,
7. Eşya ithalatının önce yapılması halinde, ilk ithalat beyannamesinin tescil tarihinden itibaren 3 ay içerisinde takas işleminin tamamlanması,
Söz konusu takas işlemine konu ithalat ve ihracatın firma beyanı doğrultusunda gerçekleştirildiğinin gümrük idaresince anlaşılmasını müteakip alınan teminatların çözülmesi öngörülüyor.
Diğer taraftan, ithalat ve ihracatın tamamen veya kısmen gerçekleştirilmemesi halinde ise ithalatın ihracatı aşan kısmı için KKDF ile buna bağlı diğer alacakların tahsilinin gerektiği belirtiliyor.
Dış ticaret için önemli bir durum da, hangi ülkelerin bankacılık sistemini kullanılmadığıdır. Söz konusu ülkelerin Gümrükler Genel Müdürlüğü’nce belirlenip duyurulacağı ifade ediliyor.
Bu duruma bakıldığında, özellikle sınır komşularımızla ticarette takas sisteminin kullanılması rağbet göreceğe benziyor.