Gümrüklerde nakit kontrollerine yeni düzenleme

2013 yılında Gümrüklerde Nakit Kontrolleri Genelgesi kapsamında gümrük giriş-çıkış noktalarında nakit ve nakit olarak nitelenen kıymetlerin beyanı, tespiti ve kaydı ile ilgili usul ve esaslar düzenlenmişti. 

Bilahare nakit beyan formu ve nakit açıklama tutanaklarının Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı’nca geliştirilen “Nakit Kontrolleri Programı”na aktarılması kararlaştırılmıştı. 

Ancak, bu uygulama birçok sorunu da beraberinde getirmiş bulunuyor. Gümrük idaresi sorunları masaya yatırıp çözümler üretti. 2014’te uygulanacak yeni düzenlemeye göre; 

- Yurt dışından alınan krediler ile kişisel sermaye hareketi niteliğindeki kıymetler (kişisel borçlar, armağan, hediye, bağış, çeyiz, gelin ve güveyin karşı tarafa verdiği para, miras, veraset veya kalan mal ve göçmen işçilerin kendi ülkesindeki borçlarını tasfiyesine yönelik ödemeler ve göçmenlerin varlıkları gibi) haricinde her türlü nakdin yurt içine getirilmesinin serbest olduğu belirtiliyor. 

- Yurda girişte, aksine bilgi ve belge olmaması durumunda, kişilerin taşıdıkları nakdin kaynağına ilişkin gümrük idaresinin talebine istinaden beyanlar esas alınıyor. Ayrıca, getirilen nakdin kaynağının, kredi veya kişisel sermaye olmadığının beyan edilmesi durumunda, yurt içine getirilmesine izin veriliyor. 

- Yurda girişte farkındalığın artırılması ve caydırıcılığın sağlanmasını temin edecek sayıda kişiden, bulundurdukları nakdin kaynağını kontrol amacıyla beyanda bulunmalarının istenmesi gerekiyor. 

İhraç edilmiş eşyanın kıymetinin ülkemize getirilmesi sırasında Nakit Beyan Formu’na nakdin kaynağı olarak “ihracat” kelimesinin beyan olarak yazılması gerekiyor. İhracatçı ile ilgili bilgilerin de bu forma yazılması icap ediyor. Henüz ihraç edilmemiş eşyanın peşin ödenecek kıymeti ve/veya henüz verilmemiş bir sipariş ile ilgili ülkeye getirilen nakit kıymetler için Nakit Beyan Formu’na “ihracat bedeli, peşin ödeme” ibaresinin girilmesi ve ihracatçı bilgisinin bu aşamada netleşmesi halinde beyan edilmesi mümkün kılınıyor. 

Ayrıca, yeni düzenlemede; Yurt dışına çıkan kişilerin bankacılık sistemi dışında çıkarabilecekleri Türk Parası’nın üst limiti 5 bin ABD Doları karşılığı TL ve karşılığı döviz dahil diğer nakdi kıymetler olduğu, yurt dışında yerleşik kişiler ile Türkiye’de yerleşik sayılmakla birlikte yurt dışında çalışan Türk uyruklu kişilerin, yurda girişlerinde beyan etmiş olmak koşuluyla 5 bin ABD Doları üzerindeki dövizi yurt dışına çıkarmalarına izin verildiği, Türkiye’de yerleşik kişilerin 5 bin ABD Doları üzeri dövizi bankacılık sistemi dışında yurt dışına çıkarabilmeleri ise ancak “görünmeyen işlemler” çerçevesinde bankalardan döviz satın aldıklarını tevsik etmeleri halinde mümkün olduğu, görünmeyen işlemlerin “sigorta bedeli, komisyonculuk ücreti, dokümantasyon giderleri... gibi” ithalat, ihracat gibi mal hareketini doğuran işlemler ile sermaye akımları dışında kalan, ancak bu konulara dolaylı olarak bağlı bulunan sosyal, ekonomik ve kişisel ilişkilerin değişik aşamasını içine alan işlemleri ve ödemeleri ifade edildiği, konularına da dikkat çekiliyor.