Gümrük vergi alacaklarına yapılandırma imkanı geliyor
Gümrük vergilerini de içerecek şekilde birçok vergi borcuna yeniden yapılandırma imkanı getiren "Vergi ve Bazı Diğer Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” 30.04.2018 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına (TBMM) sunuldu. Bu tasarı aynen yasalaşırsa gümrük idaresi tarafından takip ve tahsil edilen vergiler de yapılandırma konusu olabilecek.
Tasarıya bakıldığında yapılandırma hükümlerinin bir önceki Kanun olan 6736 sayılı Kanun ile benzerlikler içerdiği görülüyor. Aslında bu gibi yapılandırma gümrük alacakları açısından ilk olarak 2011 yılındaki 6111 sayılı Kanun’la gündeme gelmişti. Daha sonra 6736 sayılı Kanun ve sonrasında ise bu tasarı gündeme geldi. . Gümrük vergilerindeki ceza uygulamalarının diğer vergi uygulamalarına göre daha ağır yaptırımlar içeriyor olması (verginin 3 katı ceza veya eşya değerinin katları şeklinde ceza uygulamaları olması) bu düzenlemenin, birçok ithalatçı şirket ve bu şirketler ile gümrük idaresine karşı müşterek-müteselsil sorumlu olan gümrük müşavirlerini de yakından ilgilendiriyor.
Kapsam ne olacak?
31 Mart 2018 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 4458 sayılı Kanun ve ilgili diğer kanunlar uyarınca gümrük yükümlülüğü doğan Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri ve gecikme zammı alacakları yeniden yapılandırma kapsamına giriyor. Burada önemli olan nokta, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca takip edilen alacakların yapılandırma kapsamında olması. Gümrük Kanunu kapsamı dışında olan ama Gümrük İdaresi tarafından takip edilen alacaklar ise kapsama girmiyor.
Özetle Gümrük İdaresi tarafından 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamında olan ve 6183 AATUHK uyarınca takip edilen kamu alacakları bu düzenlemeden yararlanabiliyor. Buna göre, gümrük vergisine ilave olarak ithalat sırasında tahsil ve takip edilen, İlave Gümrük Vergileri, Ek Mali Yükümlülükler, Katma Değer Vergileri, Özel Tüketim Vergileri, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu, Türkiye Radyo Televizyon Bandrolü, Çevre Katkı Payı bu kapsamda değerlendiriliyor.
Gümrük incelemeleri de kapsamda yer alıyor
Alacakların bu yapılandırma kapsamında olabilmesi için gümrük vergi alacağının 31 Mart 2018 tarihinden (bu tarih dahil) önce gümrük yükümlülüğünün doğmuş olması ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen bir alacak olması gerekiyor. Gümrük tekniğinde bunun anlamı; gümrük rejimlerine göre ilgili ithalat beyannamesinin tescil tarihi veya rejimin sona ermesi ya da ihlal edilmesine göre bir gümrük yükümlülüğünün doğması ve bu gümrük işlemine göre bir alacağın Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla ortaya çıkmış olmasıdır.
Bir önceki düzenleme (6736 sayılı Kanun) ile aynı şekilde gümrük vergi alacaklarının sınıflandırıldığı görülüyor. Öncelikle yapılandırma kapsamında bir indirime konu olabilmek için ilk önce alacağın vergi aslına bağlı olup olmadığının tespiti gerekiyor. Çünkü kanun koyucu vergi aslına bağlı olan alacaklar ile aslına bağlı olmayan alacaklar hususunu farklı indirimler ile tanımlamış. Bu da daha önceki yapılandırma kapsamında hangi alacağın vergi aslına bağlı ya da değil tartışmasını birlikte getiriyor. Bu konuda daha önce yapılan düzenlemeler olduğu için yeni tasarı kanunlaşırsa geçmişte olduğu gibi bir tartışma olmayacağını düşünüyoruz. Tasarı kanunlaşınca daha detaylı bu kısımları da konuşuruz.
Diğer bir sınıflandırmanın da kesinleşmiş alacak, kesinleşmemiş alacak, kendiliğinden bildirim, inceleme olarak dört ayrı başlıkta yapıldığını söyleyebiliriz. Yapılandırma kapsamında indirim oranı konusunda, yine alacağın kesinleşmiş ya da kesinleşmemiş olması konusu belirleyici oluyor. Alacağın hem 4458 sayılı Kanun hem de 6183 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerekiyor.
Geçmiş yasalarda ek düzenlemeler ile gümrük incelemeleri de yapılandırmaya dahil olurdu. Bu tasarı da ise açık ve net olarak gümrük incelemelerine yönelik de düzenleme yapılıyor. Yapılandırma dönemine giren ve Kanun’un yayımlanacağı tarihten önce başlamış gümrük incelemeleri de yapılandırma kapsamına alınıyor. Ancak burada, gümrük inceleme kavramından tam olarak hangi incelemenin kastedildiğinin alt bir düzenleme ile açıklamasında yarar görüyoruz.
Ne yapılmalı?
Şu an için bu yapılandırma tasarı halinde. Öncelikle tasarının yasalaşmasına kadar bir işlem yapılması mümkün değil, beklenmesi gerekiyor. Ancak yasalaşma ihtimaline karşı bu yapılandırma kapsamına giren alacaklar için bir ödeme yapmadan önce tasarıdaki hükümleri gözden geçirmek gerekiyor.