Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 2018-2022 dönemi stratejik planını açıkladı

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı önümüzdeki 5 yıl için stratejik planını geçen hafta açıkladı. Çok detaylı ve kapsamlı bir şekilde hazırlanan plan, önümüzdeki dönemde Bakanlığın yaklaşımlarını içeren bir niyet olarak da değerlendirilebilir. Bu yıl 4’üncüsü hazırlanan stratejik planın ana teması olarak “hızlı ve kolay ticaretin güven kapısı” olma vizyonunun belirlendiği görülüyor. Bu yaklaşım ile birçok konunun detaylı olarak paydaşlar ile tartışıldığı, geleceğe yönelik zorlukların ve kolaylıkların belirlendiği görülüyor.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı sadece gümrük tarafı olmadığı için çalışmada ticaret tarafına ilişkin de değerlendirmelere yer veriliyor. Her zaman olduğu gibi bu köşede bu çalışmanın gümrükte yaratacağı gündeme odaklanıyor olacağız.

Stratejik planda “Gümrük 4.0” var

Gerek kamu gerek özel sektörde dijital dönüşüm çok ciddi olarak ele alınıyor. Birçok kere dijital dönüşümün ülkemiz açısından ne kadar önemli olduğu anlatmaya çalıştık. Özellikle dış ticaret yapımız yani yüksek ithalat bağımlılığımız gümrük 4.0 gibi elektronik uygulamalarına ne kadar ihtiyacımız olduğunu ortaya koyuyor. Gümrük idaresi artan dış ticaret hacmine paralel olarak teknolojik alt yapısını geliştirmek zorunda. Aksi takdirde gümrüklemeye ilişkin beklentilerin karşılanamayacağı aşikâr.

5 yıllık stratejik plana baktığımızda, en öne çıkan konuların teknolojik alt yapının geliştirilmesi ve dijital gelişmelere ayak uydurulması olduğu anlaşılıyor. Planda; tüm belgelerin elektronik ortama aktarılması, gümrük işlemlerinin tamamının elektronik ortamda yapılması, gümrük işlemlerine ilişkin otomasyon sistemlerinin geliştirilerek işlemlerin daha hızlı gerçekleştirilmesi gibi konular net bir şekilde ifade edilmiş durumda.

Hatta bunun hayata geçirilmesinde sadece kendi açısından değil gümrükleme işlemine taraf olan diğer idareleri de kapsayacak bir strateji güdüldüğü görülüyor. Bu nokta önemli. Çünkü gümrükleme süreci sadece gümrük idaresi ile sınırlı değil. Eşyanın özelliklerine göre diğer kurumların izni de gerekebiliyor. Eğer diğer kurumlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından koordine edilemezse dış ticarete yönelik bu yöndeki hedeflere ulaşılması çok mümkün görünmüyor.

YYS’li şirket sayısını artırmak hedefleniyor

Gümrük hizmetlerinin kolay ve güvenli bir şekilde sunulmasını sağlamak için gümrük idaresinde alt yapı çalışmalarının yapılması gerektiğinde şüphe yok. Bu konuda bir çalışma yapıldığı hem de stratejik planda da yer aldığı görülüyor. Ama sadece idareden bu yönde bir çalışma beklemek doğru olmaz. Aynı zamanda güvenilir şirketlerin de idare tarafından sertifikalandırılması gerekiyor. Bu kapsamda, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) belgesinin olduğu herkes tarafından biliniyor. Stratejik planda da YYS’li şirketlerin sayısının planlı olarak arttırılacağı görülüyor. Plandan alınan aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere, 2022 yılında bu sayının 425 olacağı öngörülüyor. Bizim tahminimiz 2022 için bu sayının en az 700 olacağı yönündedir.

Çağdaş gümrükleme modeli risk odaklı denetimleri öne çıkarıyor. Her şirketi ya da eşyayı değil risk kriterleri ile belirlenenleri kontrol etmek hem etkin hem de sonuç odaklı oluyor. 5 yıllık planda da risk odaklı kontrollerin etkinleştirilmesi için teknolojik imkânlardan azami düzeyde yararlanılacağı vurgulanıyor.
Ne yapılmalı

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının misyonu ve vizyonuna uygun bir stratejik plan hazırlandığı görülüyor. Özellikle teknolojiden daha fazla yararlanma ve bunları kullanarak ticareti kolaylaştırma ana hedef gibi duruyor. Birçok alanda idarenin yaklaşımına ilişkin ipuçları da bu çalışmada görülebiliyor. Bu nedenle planı dikkate alarak şirketlerin dış ticaret açısından pozisyonlarını gözden geçirmesi ve gelecek yatırım planlarını belirlemesinin uygun olacağı düşüncesindeyim.