Gümrük üretim desteğini vergilendirilebilir

İthal edilecek eşyanın gümrüğe beyan edilecek kıymeti Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'nın VII. maddesinin uygulanmasına dair anlaşmaya göre belirleniyor.

Beyan edilen kıymetini düzenleyen Gümrük Kanunu ile Gümrük Yönetmeliği Hükümleri Dünya Gümrük Örgütü Kıymet Anlaşması'na uygun olarak hazırlanmış bulunuyor. Uygulama şekilleri de mevzuata serpiştirilmesine karşın yine de bu alanda mükelleflerle idare arasında fazla sorunlar yaşanabiliyor.

Esasen ana fikir; ithal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedeli şeklinde tanımlanıyor. Satış bedeli, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Gerçekte ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken toplam ödeme olarak öngörülüyor. Gümrük Kanunu’nda kıymete ilave edilecek unsurlar ve ilave edilmeyecek unsurlar belirtiliyor. 

İskonto, komisyon ödemeleri, royalti ve lisans ücretleri, ambalaj ve kap bedelleri, hasıla transferleri ile üretim desteği ödemeleri kıymete belirli koşullarda kıymete ilave ediliyor. 
Ekonominin gelişmesine paralel olarak yeni yeni konular ortaya çıkıyor. Bunlardan bir tanesi de “üretim desteği” ödemeleridir. Bugünlerde sıkça tartışılan bir konudur.

İthal eşyasının üretiminde ve ihraç amacıyla satışında kullanılan, alıcı tarafından doğrudan veya dolaylı olarak, bedelsiz veya düşük bedelle sağlanan, gerçekte ödenen veya ödenecek fiyata dâhil edilmemiş olan ve üretim desteği niteliği taşıyan mal ve hizmetlere ilişkin ödemelerin uygun yöntemlerle ithal eşyasına isabet eden miktarlarının kıymete ilave edilmesi gerektiği yönünde kuvvetli yorumlar bulunuyor.

İthal eşyasına katılan malzeme, aksam, parça ve benzerleri; ithal eşyasının üretimi sırasında kullanılan araç, gereç, kalıp ve benzeri aletler; ithal eşyasının üretimi sırasında tüketilen maddeler; ithal eşyasının üretimi için gereken ve ithal ülkesi dışında gerçekleştirilen mühendislik, geliştirme, sanat ve çizim çalışmaları, plan ve taslak hazırlama hizmetleri “üretim desteği” olarak kabul edilebiliyor.

Cenevre Kıymet Kodu'nun, daha önce uygulanan Brüksel Kıymet Kodu'ndan en önemli farkı “gerçek kıymet”in gümrüğe beyanını hedeflemesidir. Gümrük İdaresi'nin en temel görevlerinden birisi de doğru vergilendirmenin teminidir. Bunun için gümrük tarifesini oluşturan unsurların doğru beyan edilmesi ya da doğru tespit edilmesi elzemdir. Gümrük kıymeti ise vergilendirmede belki de en önemli konudur. 

Mükelleflerin idare ile sorun yaşamamaları ve eksik kıymet beyanı nedeniyle ceza ile muhatap olmamaları bakımından, keza; haksız rekabetlere yol açılmaması açısından eşya kıymetinin doğru beyanı ve tespiti büyük önem taşıyor. Bu konuda detaylı bilgi almak isteyenler Gümrük Dünyası Dergisi’nde Başmüfettiş Haldun Yağan’ın makalesine başvurabilirler.