Gümrük Birliği ve Steinmeier’in ziyareti
Federal Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier 22-24 Nisan 2024 tarihleri arasında Türkiye’de olacak.
On yıldan beri Cumhurbaşkanı düzeyinde gerçekleşecek ilk ziyaret! Türkiye -Almanya ilişkileri çok boyutlu olduğundan konuşulacak konu fazla. Ancak, Türkiye bakımından ajandanın baş konulardan biri ekonomi: Türkiye’ye yeni yatırımların ve başka coğrafyalarda ekonomik işbirliklerinin yanı sıra Gümrük Birliği’nin (GB) modernleştirilmesi.
2023 TÜİK ve DESTATIS rakamlarına göre, Almanya Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkelerde ilk, en fazla ithalat yaptığı ülkelerde 3’üncü, Türkiye ise Almanya’nın en fazla ihracat yaptığı ülkelerde 14, en fazla ithalat yaptığı ülkelerde 17’nci sırada. İthalat ve ihracat toplamı 55 milyar euronun biraz üstünde, potansiyel çok daha yüksek. Türkiye’deki genel kanının aksine, Birleşmiş Milletler (https://unctad.org/publication/world-investment-report-2023) ve OECD’nin 2023 raporlarının da ortaya koyduğu üzere, Hollanda doğrudan yatırım konusunda büyük bir ivme kaybı yalıyor.
Hatta 2019’dan itibaren ekside. Buna karşılık, son yıllarda Türkiye’den Almanya’ya yoğun bir yatırım akışı var. Türkiye’deki orta ve büyük ölçekli pek çok işletme Almanya’da firma kurarak, Türkiye’den Almanya’ya ve hatta Almanya üzerinden diğer AB ülkelerine mal ve hizmet ihracatı gerçekleştiriyor. Tabi, tersi de söz konusu. EY Almanya’nın 2023 yılında yaptığı bir araştırmaya göre de, AB’de yatırım için en fazla tercih edilen ülke Almanya.
AB ülkeleriyle iş yapan tüm işletmeler bakımından GB önemli. Bu karşılıklı. Gerek Avrupa Komisyonu ve gerek AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilciliği, GB’nin kapsamlı bir modernizasyonunun ortak menfaate hizmet ettiğini açıkça belirtiyor (J. Borell, 29.11.2023 t. Türkiye Raporu). AB’nin en büyük, dünyanın ise en güçlü ekonomilerinden biri Almanya olduğundan, Alman Cumhurbaşkanı’nın ziyareti GB konusunda ilerleme sağlanması bakımından değerli. Burada şu konu başlıkları öne çıkıyor:
GB’nin kapsamının genişletilmesi
Hizmet sektörünün, yatırımların ve sürdürülebilir gelişmenin (AB Yeşil Mutabakatı) kapsama dahil edilmesi şart. AB, tarım, balıkçılık ve kamu ihalelerinin de olmasını istiyor.
GB Kararı’nın açık, detaylı ve bağlayıcı olması
GB, 1/95 Sayılı Türkiye-AT Ortaklık Konseyi Kararı’na dayanıyor. Ancak, bu Karar’da pek çok konu açıkta bırakılmış. GB’nin, her iki taraf işletmelerine, birbirleriyle ticaret ve birbirlerinin piyasalarına girişte hukuki güvenlik sağlayacak açık, detaylı ve bağlayıcı kurallar içerecek şekilde güncellenmesi zorunlu.
Asimetrik ticaret politikasının Türkiye’ye yol açtığı dezavantajın ortadan kaldırılması
AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı serbest ticaret anlaşmaları (STA) çerçevesinde, üçüncü ülke menşeli mallar AB üzerinden gümrüksüz şekilde Türkiye’ye serbestçe giriyor. Üstelik, bundan dolayı bu ülkelerin Türkiye ile STA yapmak için bir nedenleri de kalmıyor. Türkiye, bu asimetrik ticaret politikasını haklı olarak eleştiriyor. Bunu engellemek üzere önerilen çözümlerden biri, AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı STA’lara Türkiye Şartı konulması.
Uyuşmazlıkların basit, hızlı ve etkin şekilde çözümünün sağlanması
1/95 sayılı Karar, uzun bir sürece bağlı tahkim dışında uyuşmazlıkların basit, etkin ve hızlı şekilde çözümü için bağlayıcı kurallar ya da uygun çözüm mekanizmaları içermiyor. Her iki taraf da bundan zarar görüyor ve düzelmesini istiyor.
Ticari engellerin ortadan kaldırılması
Aradaki uyuşmazlıklar etkin ve hızlı şekilde çözülemediği için, taraflar başka araçlarla tepkilerini ortaya koyup, ticareti dolaylı şekilde engelliyorlar. Bu bağlamda, Türkiye iş adamları başta olmak üzere AB ülkelerine iş nedeniyle gitmesi gereken vatandaşlarına uygulanan vize kısıtlamalarından, AB ise A.TR dolaşım belgeli mallara uygulanan ek mali yükümlülükler, rekabet dezavantajları gibi tarife ve tarife dışı engellerden şikayetçi. Her iki tarafın da şikayetlerini ortadan kaldıracak adil çözümler bulunması gerekiyor.AB ile iş yapan işletmelerimiz, GB konusundaki görüşlerini e-posta adresime iletebilirler.