Gümrük Birliği Anlaşması güncelleniyor
Türkiye ekonomisi 2017 yılında belirli konularda reformlara gidileceği konusunda yapılan açıklamaların en önemlilerden biri bu yıl içinde bitirileceği öngörülen Gümrük Birliği reformu...
Bilindiği gibi, Gümrük Birliği, 6 Mart 1995 tarihinde Ankara Anlaşması ile kurulan AT-Türkiye Ortaklık Konseyi’nin uygulama kararı almasıyla 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe girdi.
Görüşmeler ve imza süreci sonrası yapılan tartışmaların ve eleştirilerin özünü; “Avrupa Birliği üyeliği yerine Gümrük Birliği’ne (GB) girdik, gümrüklerimiz kaldırıldı, AB Ortak Biz Pazar olduk, GB sözleşmesi yapıldıktan sonra AB’nin bizi tam üyeliğe kabulü için hiçbir sebep kalmamıştır. Karar sürecine katılmaksızın AB mevzuatı ile bağlı kalındı, Türkiye’ye uygulanan modern kapitülasyonlar bütünü.
Lord Curzon’un İsmet İnönü’ye söylediği, ‘İleride dara düşüp bize yardım için geldiğinizde, burada reddettiğiniz herşeyi, cebimden çıkartıp önünüze koyacağım ’ sözü gerçek oldu” ifadeleri oluşturuyordu.
20 yılı aşkın süredir GB Sözleşmesi hala tartışılır konumda keza, bu kadar yılda iyileştirici sonuç için somut adım atılamadı.
Gümrük Birliği’nin Türkiye ekonomisine “zararları” oldu görüşünde olanların dile getirdikleri Türkiye’yi zarara uğratan Gümrük Birliği hükümleri özetle şunlar:
• Gümrük Birliği AB’ye, Türkiye’nin dış ticaret ilişkilerini yönlendirme hakkı verdi.
Türkiye, önkoşul olmaksızın AB’nin üye olmayan bir ülke ile imzaladığı (yani dünyada diğer tüm ülkeler) tüm anlaşmaları kabul etti (16. ve 55. maddeler).
• Türkiye Gümrük Birliği’ne girerek, AB’nin bilgisi olmadan herhangi bir AB üyesi olmayan ülke ile anlaşma yapmamayı kabul etti. Aksi takdirde AB, müdahale ve bu anlaşmayı iptal etme hakkına sahip (56. madde).
• Türkiye, Gümrük Birliği’ne girerek, kayıtsız şartsız AB Gümrük Birliği için yapılan yeni yasalara paralel yasaları yapmayı kabul etti (8. madde).
• Türkiye, Gümrük Birliği’ne girerek, tüm yasaları ve tek Türk hakimi olan Avrupa Adalet Divanı’nın kararlarını kabul etti (64. madde).
• Türkiye, Gümrük Birliği’ne girerek, Avrupa mallarına kendi pazarını açtı. Türkiye’nin yerli mallarındaki kalitesindeki fark nedeniyle rekabet etmekte büyük bir zorluk oluştu. Avrupa malları, herhangi bir gümrük ücreti olmadan Türkiye’ye aktı. Bu çerçevede yaşadığımız 22 yıl, AB’ye üye olmadan Gümrük Birliği’ne giren ilk ülke olduğumuz için Türkiye ekonomisine zarar verdi. Çünkü AB, Türkiye’ye verdiği taahhütlere uymadı.
Sonuçta Gümrük Birliği Türkiye’nin refah seviyesini artırmadı, aksine azalttı. Türkiye’nin ekonomik büyümesine herhangi bir katkı sunmadı. Son yirmi yılda AB ile ticaretinde Türkiye toplamda 300 milyar dolar civarında zarara uğradı.
Türkiye’nin ekonomik büyümesine herhangi bir katkı sunmadı görüşlerini savunanlar tablodaki verileri
“Son 7 yılda ticaret açığımız 551 milyar, 529 milyon dolar oluyor. Ancak Türkiye ekonomisinin Gümrük Birliği’den gördüğü asıl zarar; AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı ‘Serbest Ticaret Anlaşmaları’ndan (STA) kaynaklanıyor “ yorumunu yapıyorlar...
Başbakan Binali Yıldırım, TÜSİ- AD toplantısında yaptığı konuşmada, AB’yi kastederek “Bize madik attılar” sözlerinin ardından Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda da Gümrük Birliği Anlaşması’nın güncellenmesi kapsamındaki çalışmaların hızlandırılması kararlaştırıldı. AB Komisyonu da bu konuda yetkilendirildi.
Uzun yıllardır beklenen Gümrük Birliği anlaşmasında Türkiye lehindeki reform- revizyon beklentileri böylelikle başlatılmış oldu..
TÜRKİYE’NİN REVİZE EDİLMESİNİ İSTEDİĞİ BAŞLIKLAR
■ Türkiye’nin AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı STA’lardan eş zamanlı yararlanmasını sağlayacak yasal bağlayıcılığı olan bir hüküm oluşturulması,
■ Tarım tavizlerinin karşılıklı olarak geliştirilmesi ile hizmetler ve kamu alımları alanlarında karşılıklı açılım,
■ İşleyen bir anlaşmazlıkların halli mekanizmasının tesis edilmesi,
■ Karayolu kotalarının kaldırılması,
■ Türkiye’nin Gümrük Birliği’nin işleyişine ilişkin komitelere katılımının sağlanması,
■ Tarafların birbirlerine karşı uyguladıkları ticaret politikası önlemlerinin gözden geçirilmesi. Konu müzakere edilip tarafl arca üzerinde mutabakata varıldıktan sonra Gümrük Birliği güncelleştirilmesinin Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi tarafından onaylaması gerekiyor.