GSYH’den payda İstanbul kişi başı gelirde Kocaeli
2022 yılında İstanbul 4,6 trilyon TL’lik GSYH’si ile toplam milli gelirden yüzde 30,4 pay aldı. İstanbul’u, yüzde 8,9 ile Ankara ve yüzde 6,5 pay ile İzmir izledi. İl bazında kişi başına GSYH’de ise 18.269 dolarla Kocaeli birinci oldu, onu 17.349 dolarla İstanbul, 15.296 dolarla Tekirdağ, 13.919 dolarla Ankara ve 13.201 dolarla İzmir izledi.
Türkiye’nin 2022 yılı gayri safi yurt içi hasılasında (GSYH) en büyük payı İstanbul alırken, kişi başına milli gelirde ise Kocaeli birinciliğini korudu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılına ilişkin iller bazında GSYH verilerini açıkladı. İl düzeyinde cari fiyatlarla GSYH hesaplamalarına göre; 2022’de İstanbul 4 trilyon 564,3 milyar TL ile en yüksek GSYH’ye ulaştı ve toplam GSYH’den yüzde 30,4 pay aldı.
İstanbul’un GSYH’deki payı önceki yıla göre değişmedi. İlin, toplam GSYH’de 2018’de yüzde 30,8 olan payı, 2019’da yüzde 30,7’ye, 2020’de yüzde 30,1’e düşmüş, 2021’de ise yüzde 30,4 olmuştu. İstanbul, 2022 yılında hizmetler sektörü toplamından yüzde 41,5 pay alırken, ilin toplam GSYH’si içinde hizmetler sektörünün payı yüzde 36,5 olarak gerçekleşti. İstanbul’un toplam GSYH’si içinde sanayi sektörü yüzde 19,3 pay ile ikinci sırada, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 7 pay ile üçüncü sırada yer aldı.
Milli gelirin yüzde 54’ü 5 ilden
2022 yılında GSYH’de İstanbul’u, 1 trilyon 329,8 milyar TL ve toplamda yüzde 8,9 pay ile Ankara, 972,2 milyar TL ve yüzde 6,5 pay ile İzmir izledi. Daha sonra 622,6 milyar lira ile Kocaeli ve 609,2 milyar lira ile Bursa geldi. GSYH’den en yüksek payı alan ilk beş il, 2022 yılında toplam GSYH’nin yüzde 53,9’unu oluşturdu.
İl düzeyinde GSYH büyüklüğüne göre son beş sırada ise 17,4 milyar TL ile Kilis, 13 milyar TL ile Gümüşhane, 11,3 milyar TL ile Tunceli, 10,5 milyar TL ile Ardahan ve 8,3 milyar TL ile Bayburt yer aldı.
Büyümeye en fazla katkı İstanbul’dan
2022 yılında Türkiye’nin zincirlenmiş hacim endeksi ile yüzde 5,5 olan GSYH büyümesine 46 il pozitif katkı verirken, 21 ilin katkısı sıfır oldu, 14 il ise negatif katkı verdi. Yıllık büyümeye en fazla katkıyı veren il yüzde 2,46 ile İstanbul oldu.
Büyümeye katkıda bu ili yüzde 0,65’le Antalya, yüzde 0,55’le Ankara, yüzde 0,30’la İzmir, yüzde 0,17 ile Muğla ve bursa, yüzde 0,15’le Konya, Mersin ve Adana illeri izledi. Büyümeye en fazla negatif katkı veren il ise eksi yüzde 0,06 ile Hatay oldu. Negatif katkıda bu ilin ardından eksi yüzde 0,03’le Elâzığ, Osmaniye ve Çanakkale illeri geldi.
Kişi başına GSYH’de Kocaeli birinci
Kişi başına GSYH tutarına göre sıralamada ise sanayi ili Kocaeli 18.269 dolarla birinciliğini korudu. Kocaeli’nin kişi başına milli geliri önceki yıla göre yüzde 7,1 oranında 1.215 dolar arttı. Açık farkla en fazla milli gelir yaratan ve büyümeye en fazla katkıyı veren İstanbul ise kalabalık nüfusu dolayısıyla kişi başına milli gelirde 17.349 dolarla ikinci sırada yer aldı. Bu ili 15.296 dolarla Tekirdağ ve 13.919 dolarla Ankara izledi.
Kişi başına GSYH’de ilk dört sıra önceki yıla göre değişmedi. 2021’in 5’incisi Yalova 11.916 dolarlık kişi başı milli geliri ile 8’inci sıraya kayarken, İzmir 13.201 dolara yükselen kişi başı GSYH’si ile 7’ncilikten 5’inciliğe yükseldi.
2022 yılında Bilecik 12.470 dolar, Kırklareli 12.150 dolar, Bursa 11.591 dolar ve Antalya 11.495 dolarla kişi başına milli geliri en yüksek ilk on il arasında yer aldı.
En düşük Van’da
2022’de kişi başına gelirin en düşük olduğu on il ise 3.275 dolarla Van, 3.337 dolarla Ağrı, 3.887 dolarla Şanlıurfa, 4.077 dolarla Bitlis, 4.322 dolarla Diyarbakır, 4.398 dolarla Muş, 4.712 dolarla Kars, 4.721 dolarla Tokat, 4.742 dolarla Bingöl ve 4.780 dolarla Adıyaman. Buna göre kişi başına milli gelirin en yüksek olduğu Kocaeli ile en düşük olduğu Van arasında yüzde 457,8 (4,6 kat) fark bulunuyor.
Kişi başına geliri en çok artan Kırıkkale
Önceki yıla göre kişi başına GSYH’si en fazla artan il ise yüzde 35,1 ile petrol rafinerisi ve diğer bazı önemli sanayi tesislerinin bulunduğu Kırıkkale oldu. Kırıkkale’nin 2021’de 7.480 dolar olan kişi başına milli geliri 2022’de 2.625 dolar artarak 10.105 dolara yükseldi. Kişi başına GSYH artışında bu ili yüzde 27,9 ile Ardahan, yüzde 27,3’le Antalya, yüzde 26,3’le Kırşehir, yüzde 25,3’le Kilis, yüzde 23,4’le Nevşehir, yüzde 23’le Batman, yüzde 22,7 ile Şanlıurfa, yüzde 21’le Kahramanmaraş ve Zonguldak illeri izledi.