Gözümüzün üstünde olması gereken piyasa: EMTİA

Uluslar arası kuruluşların araştırma bölümleri 2013 yılı için petrolden buğdaya 22 emtia fiyatlarının nasıl gelişebileceği yönünde tahminlerini açıklıyorlar. Bunu yaparken 2012 fiyatlarındaki gelişmeleri ve 2013'e devredilen stokları da ortaya koyuyorlar. Böylece bizim gözümüzün üzerinde olması gereken emtia piyasası konusunda bizi bilgilendiriyorlar. Bu değerlendirmeleri yakından izleyip, ona göre tavır almamız yararlı olacaktır.    
24 ürünün stok ve fiyat gelişimini izleyen S&P'un GSCI  endeksi sonuçları emtia fiyatlarının 2008 krizinden bu yana ilk kez bu yıl çok düşük binde 8 düzeyinde de olsa gerilediği sonucunu kaydetti. Amerikan Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu'nun verileri de emtia endeksine dayalı yatırımların Ekim ayında yüzde 3.5 oranında gerilediği bilgisini açıkladı. Dış Haberler servisimizin haberindeki verilere göre, 2012 yılındaki bu gelişmeye "Artan stokların baskılaması" neden oldu. Bu baskılamanın birçok emtiada 2013 yılında da süreceği petrol başta olmak üzere birçok emtia fiyatında gireceğimiz yılda da gerilemeler yaşanacağı belirtiliyor. Bir yandan azalan talep yanında artan stokların bu yıl olduğu gibi gelecek yılda fiyat düşüşlerine yol açacağını konunun uzmanlarına dayalı olarak öne sürüyorlar.
2012 yılında yüzde 12 gerileme gösteren Amerikan petrolünün 2013 yılında fiyatının ne olacağı tahmini Reuters'e yapan 29 uzman fiyatta ortalama 4 dolarlık bir gerileme öngörüyorlar. Aralarında sadece üçü 8 dolara varan bir fiyat artışı öngörürken, beşi 100 doların altına ineceği tahminini yapıyor. Daha düşük tahminlerde bulunanlar da söz konusu Raymond James uzmanı 80 dolarlık bir fiyat tahmininde bulunurken, Batı Teksas petrolü için 65 dolara inebileceği tahminini yapanlar da var. Tabi bu petrolde dışa bağımlı ülkeler için bu alanda umutlu bir 2013 tablosu ortaya koyuyor.
Bizi yatından ilgilendiren emtialardan buğdayda Amerikan tarım bakanlığı dünyadaki rekolte tahminini Avusturalya, Kanada ve Çin tahminlerindeki artışa bağlı olarak 174 milyon tondan 177 milyon tona yükseltti. Buna bağlı olarak Amerika'da ilk çeyrekte artacak buğday fiyatlarının yıl içinde yüzde 23 gerileyeceği tahmini yapıldı. Doğaldır ki bu dünya üretiminin yaklaşık yüzde 10'u üretime sahip olduğumuz alanda bizdeki fiyatları da, buğdaya bağlı üretim yaptığımız makarna gibi ürünlerin fiyatlarını da etkileyecektir.
Bizi yakından ilgilendiren bir başka ürün pamukta son yıllardaki fiyat oynaklığının 2013 yılında da sürmesi bekleniyor. Uluslar arası Pamuk danışma komitesi Ağustos ayından başlayarak pamuk üretiminde yüzde 11 gerileme olacağını kaydediyor. En büyük tarım kredi destekçisi Rabobank ise pamukta bugüne kadar ki en büyük açık ile karşı karşıya olunduğunu, buna bağlı olarak 2013 yılında pamuk fiyatlarının yatay bir seyir izledikten sonra fiyatların düşebileceği tahmini yapıyor. Bu fiyat düşüşünün 2013-2014 döneminde pamuk üretiminde gerilemeye yol açacağını öne sürüyor. Aynı yıllara geçmişe oranla 15.6 milyon tonluk daha yüksek stokla girileceği bilgisi de veriliyor. Bütün bu değerlendirmeler 800 bin ton civarında üretimi ve 1 milyon 300 bin ton civarında tüketimi olan ülkemizi çok yakından ilgilendiriyor. Ve hem pamuk fiyatlarını hem stoklarını yakından izlememizi gerekli kılıyor.
Doğal olarak üretimimiz olmayan yada çok düşük olan petrol gibi yüksek fatura ödediğimiz emtiaların fiyatlarının 2013 yılında nasıl seyredeceği de, üretimimiz ve tüketimimiz yüksek olan pamuk ve buğday gibi tarımsal ürün fiyatlarının seyri de, bizim üretim planlamamızda bizi çok yakından ilgilendirecektir. Görüldüğü kadarıyla 2013'te aşırı fiyat artışlarından çok emtia fiyatlarında nisbi gerileme yaşanacaktır. Bu da bizim açımızdan bazı üretimimizin yüksek olduğu ürünler dışında olumlu sonuç doğuracaktır. Bundan tam olarak yararlanmamız emtia fiyatlarını yakından izleyip doğru anlaşmalar yapmamızı gerekli kılacaktır.