“Gösteriler Arap Baharı
Didier Billion'un Mayıs 68 benzetmesinin iki nedeni var: Birincisi, hükümetin genç toplumdan kopuk olması. İkincisi, gösterilerin, İstanbul'daki kentsel dönüşüme direnerek, aslında tüketim toplumuna karşı çıkıyor olması.
Yabancı basında oldukça fazla yer bulan Gezi Parkı gösterileri, bazen Arap Baharı'na, bazen Occupy Wall Street (Wall Street'i İşgal Et) hareketine benzetiliyor. Paris Uluslararası ve Stratejik İlişkiler Enstitüsü (IRIS) Müdür Yardımcısı Didier Billion ise, Gezi Parkı'nda başlayan ve Türkiye geneline yayılan gösterilerin Mayıs 68 olaylarını hatırlattığını düşünüyor.
Didier Billion, Türkiye ve Ortadoğu konusunda uzman bir isim. Billion'un Avrupa ve Türkiye ilişkilerine; ABD'nin Ortadoğu politikasına yönelik önemli çalışmaları var. Gezi Parkı gösterilerinin Arap Baharı ile hiç bir ilgisi olmadığını, ama Mayıs 68 olayları ile benzerlik taşıdığını söyleyen Billion, "Türkiye, demokratik seçimlerin yapıldığı, sivil toplumun etkili olduğu laik bir devlet; bir hukuk devleti. Dolayısıyla Arap Baharı'nın yaşandığı diktatörlük rejimlerden çok farklı" diyor.
Billion'un yorumları şöyle: "Arap ayaklanmalarından farklı olarak, Türkiye'deki gösteriler bir rejim krizi değil, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yönetim şekline yönelik bir tepki. Seçimler sonrasında güçlü bir konuma sahip olan AKP yönetimi, çok fazla otoriter olarak değerlendiriliyor. Seçimlerde üç kez arka arkaya zafer kazanan ve oyların yüzde 49.9'unu alarak rekor bir sonuca ulaşan AKP, eleştirilere karşı 'tahammülsüz ve sağır' oldu. Gösterileri tetikleyen de bu aşırı otorite."
Didier Billion'un Mayıs 68 benzetmesinin iki nedeni daha var: Birincisi, hükümetin genç toplumdan kopuk olması. İkincisi ise, gösterilerin, İstanbul'daki kentleşmeye direnerek, aslında tüketim toplumuna karşı çıkıyor olması.
Billion, geçtiğimiz günlerde Türkiye'deki gösterileri www.affaires-strategiques.info sitesinde değerlendirdi. Bazı satır başları şöyle:
- "Temelde gösteriler çevresel bir nedene dayanıyor. Gösterilerin hareket noktası, İstanbul'un merkezinin hemen yanında yer alan bir parkın korunması. İnsanları bu parkta uyurken ya da oturma eylemi yaparken, polis şiddetli bir müdahalede bulundu. Bu da, tepkilere yol açtı. Bu gösteriler siyasi açıdan, toplumun bir kısmının, hükümetin son iki yıldır yükselen otoriter ve yasaklayıcı tavrına yönelik öfkesini temsil ediyor."
- "Her ne kadar sloganlarda hükümetin istifası talep edilse de, yaşananlar bir rejim krizi değil. Bir hükümet otoriter yöntemler kullanırsa, itirazlar bu hükümete odaklanır. Temmuz 2011 seçimlerinde oyların yaklaşık yüzde 50'si Erdoğan'ı destekledi. Dolayısıyla Erdoğan, siyasi sahnede ve toplumda güçlü bir konuma sahip. Hükümet istifa etmeyecektir. Öte yandan, yaşananlar hükümetin kullandığı yöntemlere karşı bir uyarıdır."
Hem hükümete, hem muhalefete uyarı
- Hükümet tarafından uygulanan yöntemler, toplumun önemli bir kesimi tarafından desteklenmiyor. Üç kez çoğunluk hükümeti olarak göreve gelen bir siyasi parti, ne yazık ki, otoriter bir yapıya yönelebiliyor. Diğer yandan, muhalefet partilerinin çok etkili olamaması da, bu sürece katkı vermiş durumda. Sonuçta, yaşananlar hem hükümet; hem de muhalefet partilerinin sorumluluklarını üstlenmeleri açısından ciddi bir uyarı olarak algılanmalı."
Bu arada Didier Billion, çok uzun senelerdir Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğini destekleyen bir isim. Billion, geçmiş senelerde Türkiye'nin üyeliğini kültürel açıdan kabul edilemez bulanları, Türkiye gerçeği karşısında cahil olmakla eleştirmişti.
Billion, 2006 yılında yazdığı "Enjeu Turc" isimli kitabında ise, Avrupa'nın Türkiye'ye yönelik endişelerinin yersiz, önyargılı olduğunu; entelektüel tembellik, seçim kaygısı veya kendinden farklı olana yönelik duyulan korkularından kaynaklandığı dile getirmişti.
Aslında Billion'un bugün Türkiye'de yaşananlara yönelik söyledikleri de çok farklı değil. Diğerinden korkmak ya da diğerinin söylediklerini duymazdan gelmek yerine; birbirini anlamaya ve dinlemeye çalışmak gerekiyor.