Gönül istiyor ki İSO İkinci 500 değil KOBI 500 açıklanabilsin...
Başlıkta yer alan talebimi İSO yönetimine birkaç yıl önce iletmiş, genel sekreter ile bir değerlendirme yaptığımızda İSO İkinci 500 yerine, KOBİ 500 olarak hazırlanmasının gerekli veri elde etme açısından mümkün olamayacağı bilgisini edinmiştim.
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçivan’ın dünkü yazılı açıklamasında yer alan “Bu bağlamda KOBİ’lerin potansiyeline ve teknoloji faaliyetlerine verilecek desteğin önemini bir kez daha vurgulamak istiyorum. Geçen yıl içeride, gerekse dışarıda durgunluk ve yüksek rekabet koşullarına karşın, İkinci 500’de yer alan şirketlerimizin istihdam yaratma çabaları sürmekte. Şirketlerimiz istihdamlarını yüzde 1 oranında artırmayı başarmıştır” değerlendirmesi ve “ KOBİ nitelikli kuruluşların performansını mercek altına aldık” cümlesi, önceki yıllardaki talebimi tekrarlamama yol açtı... KOBİ 500 araştırmasının yapılmaya başlanması ve süreklilik kazanması ekonomimizin gelişmesini, KOBİ’lerin payının ne olduğunu, istihdam artışını, teknolojik gelişmeyi daha iyi izleyebilmemize yol açacaktır. Şimdi İSO İkinci 500 sonuçlarıyla ilgili bazı verileri kısa kısa değerlendireyim:
- Önce ilk 500 ile bazı kıyaslamalar. Üretimden satışlarda ilk 500’deki artış yüzde 8.3 iken İkinci 500’de yüzde 12.9. İhracat da İlk 500 binde 7 gerilerken, İkinci 500 ise yüzde 5.4 gerilemiş. İlk 500 öz kaynağı bir yıl öncesine göre, yüzde 6.1 artarken, İkinci 500’de artış 17.4 olmuş. Faiz giderleri ilk 500’de yüzde 31.2 artarken, ikinci 500’de yüzde 14.2’de kalmış. Satış karlılıkları, aktif karlılıkları ve öz kaynak karlılıkları birbirine çok yakın seyretmiş.
- 2013 yılında İkinci 500 firmanın 377 ‘si yüzde 75.4’ü kar,123’ü yüzde 24.6’sı zarar açıklarken 2014’te kar eden firma sayısı 426’a oranı yüzde 85.2’ye yükselirken, zarar eden firma sayısı 74’e yüzde 14.8’e gerilemiş. İkinci 500’de kar eden firma sayısı belirgin bir artış göstermiş.
- İkinci 500’de 2013’te 71 firma yüzde 14.2’si yabancı sermayeli iken, 2014’te sayıları 95’e oranları yüzde 15’e çıkmış durumda. Bunların 68’i yüzde 15’i listeye yeni giren firmalar iken, 27’si yüzde 5.4’ü ilk 500’den düşen firmalar.
- İkinci 500’ün üretiminin teknolojik özellikleri olumsuz bir tablo ortaya koyuyor. 225 firma yüzde 45’i düşük teknolojili, 130 firma yüzde 26.1’i orta düşük teknolojili, 131 firma yüzde 26.2’si ise orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürün üretiyorlar. Bu da Bahçivan’ın KOBİ’lere desteği vurgulamasını haklı kılıyor.
- Bunun bir nedenini de Ar-Ge harcamalarında görüyoruz. İkinci 500’ün Ar-Ge harcamaları bir yıl öncesine göre, yüzde 29.3 gibi çok yüksek oranda bir artış gösteriyor. Ancak, buna karşın gelinen mesafe olması gerekenden çok uzak. Şirketlerin üretimden satışlarından Ar-Ge’ye ayırdıkları pay sadece binde 3.
Doğaldır ki İSO İkinci 500 çalışmasından çıkarılabilecek başka sonuçlar da olacaktır. Benim kısaca altını çizdiğim konular bunlar...