Goldman Sachs Küresel Piyasalar Enstitüsü Başkanı Abby Cohen: Piyasaları

Abby Cohen, ABD'nin en etkili finans analistlerinden birisi. 1990'lı yıllarda tek bir yorumu ile Dow Jones endeksinin yönünü değiştirebilen, 2001 yılında ABD'nin en güçlü 30 kadını, 2005 ise en güçlü 19 kadını arasında gösterilen Cohen, bugün Goldman Sachs'ın Global Markets Institute (Küresel Piyasalar Enstitüsü) Başkanı ve hâlâ küçük yatırımcılardan, kurumsal yatırımcılara kadar herkesin dikkatle dinlediği bir isim.

Küresel finans krizini değerlendiren Abby Cohen'e göre, yaşananlar ekonomik açıdan bir sürpriz yaratmadı, fakat asıl şaşırtıcı olan güven kaybının ulaştığı boyutlar oldu. Öyle ki bankalar arası borçlanma bile durma noktasına geldi.

Cohen, güvenin yeniden yavaş yavaş kazanıldığını söylese de, tam anlamıyla eskiye dönülmesi için zamana ihtiyaç olduğunu kaydediyor. Fakat buna rağmen ABD'ye güvendiğini de ekliyor. "ABD'li yöneticiler ihtiyaç duydukları araçlara sahipler. ABD ekonomisi de krizden çıkacak becerilere sahip. Sanayi sektörü güçlü durumda. Bankalar ve sigorta şirketlerine oranla borçlanmaları daha hafif düzeyde. Konut dışında, ekonomi çok büyük kayıplar vermedi. Piyasaların biraz sabırlı olması gerekiyor" diyen Cohen, kredi krizinin sakinlemesinin ardından, ekonomik durgunluğun geleceğini ifade ediyor. Cohen'e göre bu durgunluk süreci yumuşak, fakat uzun olacak.

ABD ekonomisinin istihdam piyasasında zaten durgunluk yaşamakta olduğunu söyleyen Cohen, durgunluğun şimdi de GSMH boyutunda taşınacağına dikkat çekiyor. Cohen, "İç piyasa ekonomisi zaten bir süredir durgunluk yaşıyor, fakat bu durum düşük dolar sayesinde güçlenen ihracatla, yüksek katma değerli ABD ürünlerine yönelik yurtdışı talebin fazla olmasıyla kapatıldı" derken, Paulson'un 700 milyar dolarlık banka kurtarma planının bütçe açığı üzerindeki etkilerine yönelik ise şu değerlendirmelerde bulunuyor: "2008 yılı için 455 milyar dolar boyutunda bir bütçe açığı öngörülüyor. Bu ABD tarihinin en büyük bütçe açığı. Fakat GSMH'nin sadece yüzde 3.2'sine denk geliyor. Avrupa ülkelerine kıyasla biraz daha kötü. Belirsizlik 2009 yılına da yansıyacak. Tabii ki daha zayıf bir ekonomi, bu açığın büyümesine neden olacak. Fakat teknik açıdan bakıldığında, 700 milyar dolar, bir harcama değil, sadece sermaye çıkışı olarak görülmeli. Devlet bu parayı geri almayı bekliyor. Hazine için net harcama 700 milyar dolar olmayacak. Bazıları bu paranın asla geri gelmeyeceğini düşünüyor. Hükümet büyük bir ihtimalle özel bir hesap oluşturacak, fakat bu konuda henüz bir karar alınmış değil."

Vergi teşvikleri gelecek

Cohen'e göre ABD ekonomisini önümüzdeki aylarda bir dizi vergi teşviki bekliyor. Başkanlık seçimlerini Obama da kazansa, McCain de kazansa, vergi politikasının uzun vadeli olacağını söylüyor Cohen. Kısa vadede ise para politikasına başvurulacağını düşünüyor.

Cohen'in dikkat çektiği önemli bir konu da, Obama kazandığı takdirde, mantıklı bir vergi politikasının ortaya konacağı. Çünkü Obama, enerji, eğitim ve AR-GE başta olmak üzere altyapı yatırımlarını desteklemeyi hedefliyor. McCain ise daha çok vergiye odaklanırken, çok net bir tavır ortaya koymuyor ekonomi politikasına yönelik.

Seneler önce, "Bizim ekonomimiz temeli güçlü bir ekonomidir" diyen Cohen, bugün de ABD ekonomisine güveniyor, ABD'nin krizden çıkmak için gerekli silahlara sahip olduğunu düşünüyor ve piyasaları biraz sabırlı olmaya davet ediyor.

Bu kapsamda, Cohen'in 1999 yılında söylediklerini hatırlatmakta fayda var: "ABD gibi bir 'süpertanker' hızlı veya renkli olmayabilir, fakat sağlam ve güvenilirdir ve onu yıkmak zordur."