Gıda enflasyonuyla mücadelede önemli adım

Tam rekabet piyasasının oluşumun­da, tüketicilerin ürün ve ürün fiyatları hakkında tam bilgi sahibi olması temel şart. Bu olmazsa, haksız kazançlar, fahiş fiyatlar ve kaynak israfı kaçınılmaz olur. Gıda enf­lasyonunun yüksekliği büyük ölçüde bu bil­gi eksikliğine dayanır. Bu açıdan dijitalleş­me, daha iyi bir rekabet ortamının sağlan­masında iyi bir araç olabilir.

“Market Fiyatı” platformu

TÜBİTAK’ın geliştirdiği Market Fiyatı platformu (marketfiyati.org.tr) çok ses ge­tirdi. Yedi zincir markete ait 50 bin civarın­da perakende ürün fiyatı sistem üzerinden kamuoyu ile paylaşılıyor.

Sanayi ve Ticaret Bakanı Mehmet Fatih Kacır, tüm vatandaşların kullanımına açı­lan site üzerinden fiyatların karşılaştırıla­bileceğini duyurdu.

Tarım ve Orman Bakanlığının taklit ve tağşiş konusunda her gün yaptığı dijital güncellemeler nasıl kamuoyunda ses geti­riyorsa, perakende fiyatları konusunda da Market Fiyatı platformu sayesinde her gün yeni haberler görmeye başladık. Şimdiden birçok üründe iki kata varan fiyat farklılık­ları tespit edilmiş durumda.

Bu şu anlama geliyor: Başta gıda olmak üzere ürün fiyatlarındaki aşırılıkları her gün siz takip etmeseniz bile birileri inceleyip si­zi uyarıyor. Bu ise şeffaflık ve doğru bilgiye erişim yolu ile tam rekabeti tesis etme ve fa­hiş fiyatları önleme anlamına geliyor.

Meyve, sebze, et, tavuk, balık, temel gıda, temizlik ve kişisel bakım kategorilerinde­ki ürünlerin fiyatları ve hangi marketlerde en uygun fiyata alınabileceği gerçek zaman­lı olarak sorgulanabiliyor. Görüldüğü üzere sistemde gıda ürünleri büyük ağırlığa sahip.

Artık tüketicinin yapması gereken, alış­veriş öncesi bu platformu ziyaret etmek, tespit ettiği uygun fiyatlı ürünleri tercih et­mek ve fahiş fiyat konusunda ise ilgili bi­rimlere şikâyette bulunmak. Bu sayede, kı­sa zamanda olumlu yönde bir farkındalığın oluşacağını ve nihayetinde gıda enflasyo­nunun aşağı çekilmesine büyük katkı sağla­yacağını söylemek mümkün.

Bir başka güzel gelişme ise TÜBİTAK BİLGEM’in haberine göre, Market Fiya­tı mobil uygulamasının da yakın zamanda kullanıma sunulacak olması.

Yönetmeliğin veri paylaşımı maddesi

Konunun önemine binaen son iki yıldır ısrarla yazıyorum. Yönetmelik gereği, Mar­ket Fiyatı tarzında bir hizmetin iki yıldır hayata geçirilmesi gerekiyordu. Konuyu özetleyeyim:

Ticaret Bakanlığının hazırladığı ve 2022 Aralık ayında yürürlüğe giren yönetmeliğin (RG-7/12/2022-32036) “Veri Paylaşımı” (12/Ç) maddesi; perakende ticaretin etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılmasına yönelik politikaların geliştiril­mesi, kamuoyunun aydınlatılması ve tüke­ticinin fiyat karşılaştırması yapabilmesine imkân sağlanması amacıyla, gıda peraken­de sektöründe hızlı tüketim mallarının sa­tışıyla iştigal eden ve şube sayısı iki yüzden fazla olan zincir mağazaların, satışa sun­dukları ürünler ile şubelerine ilişkin verile­ri Bakanlıkça belirlenen sisteme aktarmak­la yükümlü olduklarını, bu verilerin ilgili kurum, kuruluş ve kamuoyuyla paylaşıla­bileceğini, veri aktarımının usul ve esasla­rının Bakanlıkça belirlenerek ilgili zincir mağazalara bildirileceğini söylüyor.

Şimdi bazı noktaların aydınlatılması ge­rekiyor. Market Fiyatı projesi, bu madde hükümlerini tam olarak karşılıyor mu? Bi­lemiyoruz. İki yüzden fazla şubesi olan zin­cir mağazalar kapsama alanına girdiği be­lirtiliyor bu yönetmelikte. Bunların sayısı, Market Fiyatı platformunda yer alan 7 zin­cir marketten fazla olmalı değil mi? Yönet­melikte yer alan “veri aktarımının usul ve esasları” belirlendi mi? Halen yürürlükte olan bu yönetmelik hükümleri uygulanırsa sistem daha iyi bir yere oturacaktır.

Bu vesile ile projede emeği geçen kurum, kuruluş ve uzmanları canıgönülden kutlu­yorum.