Gıda dışı perakendede talep daraldı
Gıda dışı perakende kesiminde 100 milyar dolarlık iş hacminde geleneksel mağazaların payı 40 milyar dolar, organize mağazaların payı 60 milyar dolar.
Gıda dışı perakende sektörü sancılı. Özellikle giyim eşyası perakendecileri piyasadaki daralmanın yol açtığı sorunlarla boğuşuyorlar.
Türkiye’de gıda dışı organize perakende sektörü hızlı büyüdü. Ülke genelinde 400’e yaklaşan alışveriş merkezi, perakendecilerin satış noktalarını artırmalarının yolunu açtı.
Perakendeciler diyorlar ki;
Türkiye’de daha önce de sorunlu dönemler olmuştu. Ama daha önceki sorunlar içerideki tıkanmalardan kaynaklanır, kısa sürede de çözülürdü. Bu defa sorun sadece iç kaynaklı değil. Dış ve iç kaynaklı.
İçeride PKK, IŞİD ve FETÖ terörü belası, anayasa değişikliği ve referandum bekleyişi, komşu ülkelerdeki çatışmalarda taraf olmamız, AB ve ABD ile ilişkilerin gerilmesi, Rusya ile ilişkilerin yumuşatılmasındaki gecikme, insan davranışlarını olumsuz etkiliyor.
Perakendenin temel sorunu; (1) Talebin daralması, (2) Maliyetlerin artması.
Talep daralmasında azalan tüketici güveni, moral bozukluğu ana etken. Maliyet artışında, başta döviz girdileri ve kira yükü olmak üzere, azalan satışlar sonucu küçülen gelirin etkisi var.
Bütün bu olumsuzluklara rağmen, piyasada hala bir hareket var. Alışveriş durmadı. Bu önemli.
Bir başka önemli nokta, “hesabını kitabını bilen-borç yükü taşımayan” perakendecilerin bir iki yıllık geçiş dönemine göre pozisyon alabilmeleri.
Bir iki yıllık geçiş dönemini göze almak gerekiyor. Bu dönemde küçülerek ayakta kalmak mümkün.
Organize perakendeciler ülke genelindeki Alış Veriş Merkezleri’ndeki satış noktalarının dövize endeksli kira ödemeleri yükünü azaltma arayışında. Perakendeciler 1-2 yıllık geçiş dönemi için kira kolaylığı bekliyor.
Perakendecilerin azalan satışları canlandırmak için fiyat kırmaları, birbirleriyle yarışarak tenzilatlı satışlarda tenzilat oranını artırmaları, azalan satışa ek olarak tenzilatın yüksekliği sonucu gelirin daha da gerilemesine, zararın artmasına yol açıyor.
Her konuda olduğu gibi gıda dışı perakendede yaşanan sorunların neler olduğunu bilemezsek, sorunları çözemeyiz.