Gerçekten dolar yılına mı giriyoruz?

Fed’in bültenindeki ‘‘makul bir süre’’ ifadesini geçen hafta kaldırmasından sonra, piyasa oyuncuları 2015’in kesin bir dolar yılı olacağını düşünüyorlar. Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Fed politikalarının farklılaşacağı düşünülürse, makul bir beklentidir. AMB, ülke ve şirket tahvillerini içeren bir tahvil alım programını kuvvetle muhtemel 2015’in ilk çeyreğinde açıklayacak. AMB, toplantılarını 2015’te altı haftada bir yapacak. İlk çeyrekteki toplantı tarihleri 22 Ocak ve 5 Mart olarak belirlenmiş. Ocaktaki toplantıda kararın açıklanabileceğini düşünüyorum. Mart geç olabilir. AMB’nin en başından beri hedefi bilançosunu genişletmekti. Bırakın büyümeyi, bilanço küçülüyor. Euro bölgesindeki dezenflasyon baskısının deflasyona evrilme riski de var. Merkez Bankası’nın manevra alanı pek kalmadı. Diğer taraftan, Fed’in 2015’in ortalarında faiz artırımına gitmesi bekleniyor. Piyasa bunu fiyatlıyor. ABD-Almanya iki yıllık faiz farkı bu hafta 80 baz puana yükseldi. Bu fark geçen hafta 20 baz puan civarındaydı. Dolar yatırımcısına moral veren bir gelişmedir. Açıkçası, EUR/USD paritesinin kritik seviye olan 1.20’yi çoktan zorlaması gerekirdi. AMB’nin olası tahvil alım programı, euro bölgesi ülke tahvillerinde büyük oranda fiyatlara girdi. Faizler düştü. Tahvil fiyatları yükseldi. EUR/USD fiyatlama konusunda biraz geriden geliyor. EUR/USD’da 1.15’e yönelik opsiyon pozisyonları kalabalıklaşıyor. Opsiyon piyasasındaki bu gelişmeyi, birkaç hafta önce yazmıştım. Tabii 1.15-1.20 bölgesinden sonra daha aşağısının görülmesi biraz da Fed’in tavrına bağlıdır.

Hafızalarımızı tazeleyelim. Fed 2004’te faiz artırmaya başladı. 2004-2006 dönemindeki faiz artışları, 2007-2008 krizinin temellerini attı. Finans sistemi çöktü. Fed, 2004’ün ocak ve mart bültenlerinde, aynen geçen hafta olduğu gibi, ‘‘sabırlı’’ kelimesine yer vermişti. Sabırlı ifadesi, Mayıs 2004’te yerini ‘‘ölçülü’’ kelimesine bıraktı. Haziran 2004’te ilk faiz artırımı geldi. 2015’e projeksiyon tutarsak, mart ayındaki bültende ‘‘ölçülü’’ ifadesi yer alabilir. Faiz artırım kararının açıklanmasından sonra, Fed Başkanı’nın basın toplantısı olur. Bu da bizi Haziran 2015’e getiriyor. Piyasalar açısından değerlendirirsek, en azından 2015’in üçüncü çeyreğine kadar sıfır faiz politikası devam edecek. Buraya kadar her şey Fed’in istediği gibi gidiyor. Fakat 2015’in ilk çeyreğinde enflasyon beklentileri daha da düşebilir. Petrol fiyatında kasım ve aralıktaki sert düşüşler, makro verilere tam olarak yansımadı. Fed Başkan Yardımcısı Fischer ‘‘Enflasyondaki düşüş geçici olur’’ diyor. ABD’de ekim ve kasım aylarında enflasyon düştü. Gecikmeli etkiyle düşüş bir iki ay daha sürebilir. Bu açıdan bakıldığında, petroldeki düşüş trendinin sonuna yaklaşmış olmamız gerekiyor. Tabii temel göstergeler bu argümanı desteklemiyor. Küresel ekonomide, talepten çok daha yüksek arz var. Hal böyleyken fiyat nasıl yükseliş trendine başlayabilir? Komplo teorilerine prim verelim. Rusya’ya, Amerikan enerji şirketlerine sadece iki aylık ders mi verildi? Yeri gelmişken, petrol pozisyonlarında gözüme çarpan ilginç bir durumu paylaşayım. Piyasaların en önemli aktörleri olan hedge fonlar, petroldeki alım pozisyonlarını artırıyorlar. Hem de bir ay önceki meşhur OPEC toplantısından beri. Fiyat düştükçe, bu fonlar alım yapıyorlar. Bu pozisyonlar, ‘‘fiyat düştükçe talep artar’’ öngörüsüyle alınıyor olabilir. Finans piyasalarında işlem yapanlar bilirler. Alım pozisyonundaysanız, fiyat düşüşlerinde yazılan zararlar bir noktada dayanılmaz olur. Pozisyonunuzu ters pozisyonla, yani satış yaparak kapatırsınız. Pozisyon kapatıldıktan sonra, ‘‘O zaman düşüşten para kazanalım’’ beklentisiyle yeni satış pozisyonları açılabilir. Fiyat bir kademe daha düşebilir. Petrolde böyle bir risk de var. 

Görece iyi durumda olan ABD ekonomisi, finansal krizin etkilerinden kurtulmaya çalışıyor. Ücretlerdeki artış hızı hala zayıf seyrediyor. Rusya, Çin, global ekonomideki dezenflasyon baskısı, gibi risk faktörleri var. Amerikan ekonomisinin hiç hasar almadan yoluna devam edeceğini düşünmek aşırı iyimserlik olur. Her dönemin şartları farklıdır. Ancak Amerikan ekonomisinin resesyon yaşamadan geçirdiği yaklaşık altı sene, tarihsel ortalamanın üzerindedir. Mevcut konjonktürde bir durgunluk tehlikesi olmasa da, bu durum eninde sonunda gündeme gelecek. Fed 2004’teki gibi bir hata yaparak, faiz artırımına erken başlar mı? Dolar yılının yaşanmasının önündeki en büyük engel Fed’dir.