George Soros:"Finansal korumacılık küresel ekonomiyi tehdit ediyor,

Soros Fon Yönetimi Başkanı George Soros, "1930'lardaki ticari korumacılık zaten kötü olan küresel ekonomiye daha da zarar verdi. Bugün ise finansal korumacılık küresel ekonomiyi ciddi şekilde tehdit ediyor" derken, IMF Başkanı Strauss-Kahn, sağlam bir büyüme için gerekli olan ulusal politikalar belirlenirken, ortak küresel refah hedefinin de bu politikalara entegre edilmesi gerekeceğini söylüyor.

Küresel ekonomide iyileşme sinyalleri artarken, belirsizlik bulutlarının tam anlamıyla kalkmadığını söyleyenler de var. IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn ile Soros Fon Yönetimi ve Açık Toplum Enstitüsü Başkanı George Soros bunlardan ikisi. Strauss-Kahn ve Soros'un özellikle dikkat çektikleri konu, bundan sonraki dönemde hiç bir ekonominin izole bir şekilde yaşamını sürdüremeyeceği ve hedeflerine ulaşamayacağı. Dolayısıyla, önümüzdeki dönemde ulusal politikalar belirlenirken, ortak küresel refah hedefinin de bu politikalara entegre edilmesi gerekecek.

"Küresel ekonomideki belirsizliklerin en fazla olduğu dönemi yaşıyoruz" diyen George Soros,1930'larda yaşanan Büyük Buhran'dan farklı olarak finans sektörünün bu kez yapay bir yaşam ünitesine bağlandığını ve bu yaşam ünitesinin başarılı olduğu yönündeki görüşün tehlikeli yarınlara doğru gitmemize  yol açtığını söylüyor.  

2010 veya 2011'de yeni bir kriz yaşanacağından eminim

"Bugün yaşadığımız sorunun boyutu Büyük Buhran'dan bile daha büyük" diyen Soros, bu görüşünün nedenlerini şöyle sıralıyor: "1929 yılında ABD'nin ödenmemiş kredi borcu GSMH'nın yüzde 160'ına ulaşıyordu. Bu oran 1932 yılında yüzde 250'ya çıktı. 2008'de ise bu oran 365 seviyelerindeydi. Bu yüksek orana rağmen, yapay yaşam ünitesi işe yaradı. Lehman Brothers'ın iflasından yaklaşık bir yıl sonra finans piyasaları istikrarı yakaladı, borsalar yükseldi ve ekonomi düzelme sinyalleri vermeye başladı. İnsanlar bugün 2008 krizini kötü bir rüya olarak değerlendirip, yeniden işe dönmek istiyorlar.  Fakat bu toparlanmanın hemen ardından yeni bir ekonomik krizin yaşanacağından eminim. Hatta bu kriz 2010 veya 2011'de gerçekleşecek."

Çok sayıda insan bu krizin farklı olduğunu anlamadı

"Çok sayıda insan bu krizin diğerlerinden farklı olduğunu ve bir dönemin sonuna gelmiş olduğumuzu henüz anlamadı. Uluslararası finans otoriteleri bu krizi de, diğer krizleri çözdükleri gibi çözmeye çalıştılar" diyen Soros, yaşadığımız krizin çok büyük olduğunu ve daha önce kullanılan tekniklerin işe yaramadığını ifade ediyor. Lehman Brothers'ın kurtarılmamasının oyunu tamamen değiştirdiğini ve finans piyasalarının komaya gimesine yol açtığını kaydeden Soros'un yorumları şöyle: "Lehman Brothers'ın iflasının ardından, hükümetler sistemi tehlikeye sokacak hiçbir kurumun iflasına izin vermeme garantisini verdiler. Bu sırada kriz dünya ekonomisinin tamamını sarmaya başladı, çünkü dünya genelindeki hükümetlerin tamamı aynı garantiyi verebilecek durumda değildi. Krizden en fazla etkilenen Doğu Avrupa oldu. Merkezdeki ülkeler ise, kendi merkez bankalarının gücünden yararlandılar."

Finans sisteminin normale döndüğü görüşü yanlış

Soros, küresel finans sisteminin iflastan kurtulduğu ve yavaş yavaş normale döndüğümüz yönündeki genel görüşün, mevcut durumun ciddi bir şekilde yanlış yorumlanması anlamına geldiğini ifade ediyor. Soros'a göre bugün yaşadığımız sürecin başlangıcı finans piyasalarının küreselleşmeye başlamasına dayanıyor. İşte Soros'a göre bu sürecin temelleri ve bu süreçte yapılan yanlışlar: "1980'li yıllardan itibaren finans piyasalarının küreselleşmeye başlaması, finans sermayesinin dünya genelinde serbest şekilde dolaşmasını sağlarken, vergilendirme ve regülasyonların zorlaşmasına neden oldu. Bu da finans sermayesini özel bir konuma getirdi: Hükümetler kendi insanlarının beklentileri yerine, uluslararası sermayenin isteklerine öncelik vermeye başladılar. Fakat bu gelişmeler sonrasında ortaya çıkan finans sistemi istikrarlı olmadı; çünkü finans piyasalarının kendi kendini düzenleyeceğine yönelik inanç yanlıştı. Bu yüzden finans sistemi çöktü ve yeniden toparlanması mümkün olmadı."

Bozuk bir mekanizmayı yeniden çalıştırmayı hedeflemek anlamsız

Peki bu çöküşü geri döndürmek nasıl mümkün olacak? Soros'a göre, bozuk bir mekanizmayı yeniden çalıştırmayı hedeflemek anlamsız olur. Bunun yerine tamamen yeni bir düzenleme gerekiyor. Bu düzenlemede de ulusal çıkarlar değil, uluslararası önceliklerin yer alması şart. Soros'un açıklamaları şöyle: "Küresel piyasaların küresel regülasyonlara ihtiyacı var, fakat mevcut regülasyonlar ulusal egemenlik prensiplerine dayanıyor. Basel gibi bazı uluslararası anlaşmalar ve piyasa düzenleyicileri arasında iyi bir işbirliği olmasına rağmen, otoritenin kaynağı her zaman egemen devlet oluyor. Dolayısıyla bozuk bir mekanizmayı yeniden çalıştırmak anlamsız: tamamen yeni bir düzenleme mekanizması yaratmaya ihtiyacımız var. Bugünkü durumda, her ülkenin finans sistemi kendi hükümeti tarafından destekleniyor. Hükümetlerin önceliği de kendi ekonomileri. Bu yaklaşım finans korumacılığının yaşanmasına neden oluyor. Bu da küresel finans piyasalarının zarar görmesine hatta yok olmasına neden olabilir. İngiliz düzenleyiciler bir daha asla İzlandalı otoritelere inanmayacaklar. Doğu Avrupa ülkeleri ise yabancı bankalara bağımlı konuma gelmek istemeyecekler. Dolayısıyla düzenlemelerin uluslararası bir boyut kazanması gerekiyor. Aksi takdirde küresel finans piyasaları zarar görecek. Küreselleşmenin başarılı olmasının nedeni, ülkeleri düzenlemeleri kaldırmaya zorlaması oldu, fakat süreç tersine işlemiyor. Ülkelerin tek tip düzenlemeler konusunda anlaşmaya varmalarını sağlamak çok zor. Farklı ülkelerin farklı çıkarları var. Ortak finans kuralları konusunda anlaşmaya varamayan Avrupa Birliği ülkeleri bunun en güzel örneği. 1930'lu yıllarda ticari korumacılık zaten kötü olan ortamı daha da kötü bir hale getirdi. Bugünün küresel ekonomisinde, finansal korumacılığın yükselmesi daha da büyük bir tehlike oluşturuyor."

Ekonomiler birbirlerinden izole yaşayamazlar

Bu arada IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn'ın görüşleri de Soros'u destekler nitelikte. Küresel ekonomi düzelme yoluna girmiş olsa da,  belirsizlik bulutlarının tam olarak ortadan kalkmadığını söyleyen Strauss-Kahn, "Daha güçlü, istikrarlı ve güvenilir bir küresel finans sistemine ihtiyacımız var ve bu yöndeki çalışmalar henüz yeni başladı" diyor. IMF'nin de dahil olduğu küresel ekonomi yönetiminin yaşağımız gerçekleri yansıtacak şekilde reforme edilmesi ve küresel finans sektörünün regülasyonunun güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Strauss-Kahn, "Ülkeler ekonomik hedeflerine tek başlarına ulaşamazlar. Ekonomiler birbirlerinden izole şekilde yaşayamazlar. Dolayısıyla, ulusal politikalar belirlenirken, ortak küresel refah hedefinin de bu politikalara entegre edilmesi gerekiyor" diyor.