Genel Sağlık Sigortası'nda güncel değişiklikler
Celal ÖZCAN
Toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren Genel Sağlık Sigortası'nda (GSS) son dönemde gelir testi, prim tutarı, kısmi süreli çalışanların GSS primlerini 30 güne tamamlama zorunluğu, birikmiş GSS borçlarının yapılandırılması gibi konularda kişiler lehine olacak şekilde önemli bazı düzenlemeler yapılmıştır.
Yazımızda son dönemde GSS uygulamasında yapılan bu değişikliklere değinilecektir.
Genel Sağlık Sigortası uygulaması
GSS, kişilerin sağlıklarının korunması ve sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde de oluşan harcamaların (muayene, tedavi, ilaç, tıbbi malzeme vb.) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanmasını sağlayan kamu sağlık sigortasını ifade etmektedir. GSS sistemi zorunluluk esası üzerine kurulmuştur. Bu nedenle, kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın toplumun tüm kesimlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması amaçlamaktadır.
Gelir testi uygulamasında yapılan değişiklik
Herhangi bir kapsamda (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) sosyal güvencesi olmayan kişilerin GSS primi ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceklerini belirlemek için yapılan işlem “gelir testi” olarak ifade edilmektedir. Bu çerçevede, hiçbir bir sosyal güvencesi olmayan kişilerin genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'na müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekmektedir.
Ancak, yapılan yasal değişiklik sonucunda, daha önce 4 gruptaki gelir seviyesi 1 Nisan 2017 tarihinden itibaren 2’ye indirilmiş olup, sadece hane halkı kişi başına gelir tutarının asgari ücretin üçte birinden az olduğunu düşünen kişiler talep etmeleri halinde gelir testi yaptırabileceklerdir.
GSS’den yararlanmak için ödenmesi gereken prim tutarı
1 Nisan 2017 tarihinden itibaren gelir testi zorunluluğu kaldırıldığından, hane halkı kişi başı gelir tutarı asgari ücretin üçte birinden fazla olan kişiler aylık olarak asgari ücretin %3’ü (2017 yılı için 53,33 TL) oranında GSS primi ödemeleri gerekmektedir.
GSS primi ödeme imkânı bulunmayanlar
Prim ödeme imkânı bulunmayanlar, GSS’li olarak tescil edildiklerinin kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren gelir testi başvurusunda bulunmaları ve gelir testi sonucunda da, hanehalkı kişi başına düşen gelir seviyelerinin asgari ücretin üçte birinden az (2017 yılı için 592,5 TL) olduğunun tespit edilmesi halinde, GSS primleri Devlet tarafından karşılanarak sağlık hizmetlerinden yararlanabileceklerdir.
Lise ve üniversiteden mezun olan öğrenciler
Lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar 25 yaşını geçmemek şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren 2 yıl süreyle hiçbir prim ödemeden GSS’li sayılmakta ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
GSS borçlarının yapılandırılması fırsatı
GSS prim borçlarına, 1 Nisan 2017 tarihinden önceki döneme ilişkin olarak tahakkuk ettirilen veya ettirilecek gecikme cezası ve gecikme zammı gibi ferî alacaklardan ödenmemiş olanların tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.
Ayrıca, 1 Nisan 2017 tarihinden önce GSS’li olarak tescil edilmiş ve gelir testine hiç başvurmamış veya tahakkuk eden prim borcunu ödememiş olanlar 1 Nisan 2017 tarihinden itibaren 12 ay içerisinde gelir testi talebinde bulunmaları halinde daha önce ödenmemiş olan GSS prim borçları;
- 53,33 TL’ye eşit veya 53,33TL’den fazla olması halinde 53,33TL’den,
- 53,33TL’den az olması halinde ise tahakkuk eden borç tutarı üzerinden,
yeniden yapılandırılabilmektedir.
Daha önce GSS borçlarını ödeyenlerin durumu
1 Nisan 2017 tarihin kadar ödenmiş olan GSS primleri, gecikme cezaları ve gecikme zamları iade veya mahsup edilmemektedir.
Kısmi süreli çalışanların GSS primlerini tamamlama zorunluluğu
1/10/2016 tarihinden itibaren kısmi süreli(par time) veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saatler karşılığında ücret alanlar ve ev hizmetlerinde çalışanlardan ay içindeki çalışma gün sayısı 20 gün ve daha az olanların başkası üzerinden sağlık güvencelerinin olmaması halinde eksik günlere ait GSS primlerini tamamlamaları gerekmektedir.
Buna karşın, ay içindeki çalışması 21 gün ve daha fazla olan sigortalıların ise eksik günlerine ilişkin GSS primlerini 30 güne tamamlama zorunlulukları bulunmamaktadır.