Gelişmekte olan ülkeler de vergilerinin peşinde
G-20 ve OECD ülkeleri 2013 yılından bu tarafa vergi gelirlerinde oluşan kayıpları en aza indirgemek amacıyla uluslararası vergi kurallarını ciddi olarak değiştirecek bir projeyi sürdürüyorlar.
Projede sona gelindi ve OECD tarafından fiilen yürütülen çalışmalar 2015 sonunda büyük oranda tamamlanmış olacak. Projenin nihai çıktıları da ülkemizin ev sahipliğinde ve Antalya’da yapılacak G-20 Liderler Zirvesi'nde açıklanacak.
OECD eylem planı gelişmekte olan ülkelerin aleyhine mi?
Uzun süredir tartışılan konulardan birisi ise OECD’nin yürüttüğü eylem planının (Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting) daha çok gelişmiş ülkelerin lehine sonuç doğurup doğurmayacağı. Tabiatıyla gelişmekte olan ülkelerin bu yönde bazı çekinceleri bulunuyor ve görüşlerini çeşitli platformlarda dile getiriyorlar.
Türkiye’nin de dâhil olduğu gelişmekte olan ülkelerin temel kaygısı ise tıpkı gelişmekte olan ülkeler gibi gelir kayıplarına uğramak. Bu nedenle, OECD tarafından sürdürülen projeyi yakından takip ediyorlar.
İlgili ülkelerin proje çıktılarını ne kadar kabul edeceği henüz net değil ancak net olan bir şey var ki o da hem gelişmiş ülkelerin hem de gelişmekte olan ülkelerin vergi gelirlerinin daha çok peşinde koşuyor oldukları. Bu durum doğal olarak tarafl ar arasında çıkar çatışmalarının ortaya çıkmasına ve farklı görüşlerin dile getirilmesine neden oluyor.
OECD Eylem Planı, çoğu zaman gelirin elde edildiği ülkenin vergilendirme hakkının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir çözüm getirmese de atılan adımların gelişmekte olan ülkeler açısından ciddi faydalı yönleri bulunuyor. O nedenle çalışmaların gelişmekte olan ülkelerin aleyhine olduğunu söyleyemeyiz.
Bunun ile birlikte, gelişmekte olan ülkelerin uluslararası vergilendirme konusundaki ihtiyaçları gelişmiş ülkelerden farklılık göstermekte. Bu yüzden, çözümlerin de farklı olması bir yerde zorunluluk.
Gelişmekte olan ülkelerin birleşmiş milletler nezdinde çalışmaları
Gelişmekte olan ülkeler, G-20 ve OECD ülkelerinin yanı sıra uluslararası vergi kurallarındaki dönüşüm ile ilgili çalışmalarını Birleşmiş Milletler çatısı altında sürdürüyorlar. Bu çalışmalar meyvesini verdi ve Birleşmiş Milletler haziran ayı içinde gelişmekte olan ülkelerin vergi gelirlerinin korunması açısından önemli olan bazı konuları içeren bir rehber yayınladı.
Rehber (United Nations Handbook on Selected Issues in Protecting the Tax Base of Developing Countries), oldukça kapsamlı bir çalışma ve gelişmekte olan ülkeler açısından önemli konuları ele alıyor. Bu konulardan bazıları ise şunlardan oluşuyor;
- Dijital ekonomi,
- Daimi işyerleri,
- Faiz ve diğer finansal giderlerin indirimi,
- Vergi anlaşmalarının kötüye kullanımı,
- Kaynak ülke tarafından sermaye kazançlarının vergilendirmesi.
- Vergi teşvikleri.
Birleşmiş Milletler rehberi neden önemli?
Hepimizin bildiği gibi, Türkiye bir taraftan G-20 ve OECD ülkesi iken bir taraftan da gelişmekte olan bir ülke. Dolayısıyla, Türkiye’nin uluslararası vergi konularına nereden baktığı da bir o kadar önemli.
Türkiye’nin diğer ülkeler ile imzaladığı vergi anlaşmalarına baktığımda OECD Vergi Anlaşması modelini kullanıldığını görüyorum. Oysaki Vergi İdaresi'nin kimi yaklaşımlarının daha çok Birleşmiş Milletler Vergi Anlaşması modeline daha yakın olduğunu gözlemliyorum. Bu durumda, Türkiye’nin uluslararası vergi konularına daha çok gelişmekte olan ülkeler penceresinden baktığını söyleyebiliriz.
Bu noktada Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan rehberin Türk Vergi İdaresi'nin görüşlerini ne kadar yansıtıyor olduğu sorusunu da yanıtlamamızda fayda var.
Birleşmiş Milletler Rehberini genel olarak değerlendirdiğimizde Türk Vergi İdaresi'nin görüşleri ile yakınlık taşıdığını söyleyebilirim. Bununla birlikte Rehberde yer alan çoğu konuda yasal düzenlemenin de bulunmadığı bilinen bir husus. Bu da bize önümüzdeki günlerde Türk vergi kanunlarında yukarıda belirttiğim konularda düzenlemeler yapılabileceğine işaret ediyor.
Bakalım gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye vergilerinin ne kadar peşinde koşuyor olacak.