Gelire Endeksli Senetler'in getirisi "faiz" sayılır mı?

 
 
Katılım bankaları danışmanı İlahiyat Profesörü Hayrettin Karaman, Hazine'nin çıkardığı Gelire Endeksli Senetler'in (GES) devlet tahvilinden farksız olduğunu, yani faiz içerdiğini belirtti.
Fetva niteliğindeki bu yazının, katılım bankalarını  nasıl etkileyeceğini Vatan Gazetesi'nden Ufuk Şanlı haberleştirdi. Bu yazı üzerine kasalarında 1 milyar liralık GES olan katılım bankalarının, Hazine'nin kapısını çaldığı belirtildi
Katılım bankaları, Hazine'nin GES ihalesine katılmadıkları gibi, halen kasalarında bulunan Gelire Endeksli Senetler'in 'dini açıdan daha uygun' ürünlerle takas edilmesini istedi.
Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreteri Osman Akyüz, "Hazine yetkilileri ile bir araya geldik. Bu tahvillerin itfa tarihine kadar bunları kira sertifikası yani sukuk ile takas etmelerini rica ettik. Eğer itfa tarihi olan ağustosa kadar sukuk çıkarsa bizlerde ciddi anlamda rahatlayacağız" dedi.
Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreteri Osman Akyüz , "Hayrettin Karaman Hoca'nın söyledikleri bağlayıcıdır. Dolayısıyla artık bu noktadan itibaren yeni bir yol haritasına ihtiyacımız olduğunu düşündük ve Hazine yetkilileri ile bir araya geldik. Hazine'ye, katılım bankalarının elinde halen yaklaşık 1 milyar liralık GES var. 'Bunları alın, karşılığında bize kira sertifikası (sukuk) verin' dedik. Bu takas işlemiyle hem katılım bankalarının yaşadığı sorunlar çözülmüş olur, hem de uzun zamandır tartışılan kira sertifikaları devlet eliyle hayata geçirilmiş olur. Talebimiz itfaların gerçekleşeceği Ağustos ayına kadar Hazine'nin Türk Lirası üzerinden kira sertifikası çıkarması."
Katılım Bankaları Birliği verilerine görev mart ayı itibarıyla 3 katılım bankasının portföyünde toplam 984 milyon liralık GES bulunuyor. Kişi ve kurumların elinde ise 459 milyonluk GES var.
Gelire Endeksli Senetler: Hazine Müsteşarlığı, 2009 yılında devlet iç borçlanma senetlerinin yatırımcı tabanını genişletmek ve finansal araçları çeşitlendirmek amacıyla bütçeye aktarılan vergi dışı gelirlere endeksli senetler (GES) ihraç etmeye başladı.
Getirileri TPAO, Devlet Malzeme Ofisi, Devlet Hava Meydanları İşletmeleri ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nden bütçeye aktarılan hasılat paylarına endekslenen GES ihraçlarına 2009-2010 döneminde katılım bankaları ilgi gösterdi.
Bu gelişmelerin iki farklı yönü var.
Katılım bankaları madem ki faizsiz bankacılık yapıyorlar, kendi usullerine göre hangi işlemin faizli, hangisinin faizsiz olduğunu belirleme serbestisine sahiptirler. Bu belirlemede kimlerden görüş alacakları da kendilerini ilgilendirir.
Madem ki şu aşamada GES'ler faizli bono tanımı kapsamına alındı, bu konuda ısrara gerek yoktur.
Aynı şekilde Hazine de borçlanırken hangi tür borçlanmaya gideceği konusunda seçim yapma serbestisine sahiptir.
Hatırlanacağı üzere Boğaz Köprüsü ve otoyollar karşılığı gelir ortaklığı senedi çıkarma konusu Turgut Özal döneminin en fazla tartışılan konusu idi.
Katılım bankaları GES yerine sukuk senedi bekleyişindeler.
Acaba Hazine sukuk yolu ile borçlanmada ne ölçüde serbesttir. Bizim Bütçe Kanunu'muza göre devletin tüm gelirlerinin bir havuzda toplanması gerekir. Tahsis-i varidat (Gelirlerin belli amaçlara tahsisi) memnudur. (Yasaktır). Sukukta ise borçlanma karşılığı devletin belli gelirlerinin karşılık göstermesi zorunluluğu vardır. Bütçe Kanunu'na rağmen bu nasıl gerçekleştirilebilecektir? Yaşayarak göreceğiz.